O'zbekiston tarixi

2- 
§. Milliy davlat chegaralanishi va uni 
o‘tkazishdan ko‘zda tutilgan maqsad
 
Sho„ro hukumati va Kompartiya Turkistonda «lenincha milliy siyosat» 
niqobi ostida jahon tarixida misli ko„rilmagan reaksion siyosat olib bordi. 
Bu siyosatning bosh yo„nalishi «Boiib tashla va hokimlik qil!» shioridan 
iborat boiib, u azaldan yagona va bir butun boigan Turkistonni parchalab 
yuborishga qaratilgan edi. Ana shu maqsadni amalga oshirish uchun 1924 -
yil 31-yanvarda 0„rta Osiyoda milliy davlat chegaralanishini o„tkazish 
to„g„risida VKP(b) markaziy qo„mitasining Tashkiliy byurosi qaror qabul 
qildi va bu masalani o„rganib chiqish A.E.Rudzutakka topshirildi. Sho„rolar 
davrida yaratilgan tarixga oid manbalarda Turkiston, Buxoro va Xorazmning 
mahalliy partiya va sho„ro tashkilotlari 1924-yil boshida «0„rta Osiyoning 
yangi sovet milliy respublikalarini tashkil etish vazifasini 
0
„rtaga
...»
1
qo„yganligini 
yozgan 
edi. 
Bu 
amalda 
siyosiy 
о„yin 
boiib, 
mustamlakachilaming qora qilmishlarini oqlashga xizmat qilardi. Chunki, 
0„rta Osiyoni «milliy belgilarga qarab» boiib tashlash g„oyasi 1924-yilda 
ko„tarilgan emas. Sho„rolar tomonidan 1920-yilning boshidayoq 
Turkkomissiya raisi Ya.E.Rudzutak tashabbusi bilan eion qilingan tezislarda 
Turkiston ASSRni milliy belgilarga qarab boiib tashlash va muxtor 
(avtonom) respublikalar tuzish taklif qilingan edi. Mazkur tezislar o„sha 
yilning iyun oyida RKP(b) MQsining «Partiyaning Turkistondagi vazifalari 
haqida» deb nomlangan qarori loyihasiga kiritildi. V.I.Lenin 1920- yil 13-
iyunda Turkkomissiya qarori loyihasini shaxsan ko„rib chiqdi va o„sha 
paytdayoq Turkistonni «0„zbekiya», «Qirgiziya», «Turkmeniya» va boshqa 
etnik guruhlarga boiib parchalab tashlashni, ulaming xaritasini tuzish 
zamrligini ko„rsatgan edi
2
. U