O'zbekiston tarixi

1
 О zR MDA, 2456-fond, 1-ro‘yxat, 535-ish, 52-varaq.
2
 0‘sha manba.
3
 O'sha manba, 284-ish, 39-varaq.
415

---

sho„rosidagi ko„hna masjid haqida»gi masalani ko„rib chiqadi. Qabul 
qilingan qarorda: «...qishloqdagi maydonda foydalanmay xarob boiib ketgan 
masjid Stalin nomli jamoa xo„jaligi a‟zolarining roziligi bilan masjidning 
kerakli gishtlari olinib, boshqa kerakli joyga xarjlansin va shuning tasdigi 
javobi 0„zSSR Markaziy Ijroqo„mining hay‟atidan so„ralsin»', deyilgan edi. 
Ana shu tariqa qadimiy tarixiy obidalar, masjid va madrasalami buzish, 
gishtlarini «kerakli» joylarga ishlatish, jamoa xo„jaliklarining «roziligi» 
bilan butun 0„zbekiston hududida nafaqat 20-30-yillarda, balki undan 
keyingi yillarda ham an‟anaviy tus olgan edi. 
Islom diniga qarshi kurash bahonasida xalqimizning qadimiy urf-
odatlari, madaniyati, qadriyatlariga hujum boshlanadi. 
Sho„ro hukumati turkistonlik musulmonlaming Makkai Madi- naga Haj 
safariga borishini 1920-yilda taqiqlab qo„yadi va 1944- yilga qadar bu 
oikadan hech kim Haj safariga bormadi. Turkiston MIQ 1921-yil aprel oyida 
maxsus dekret bilan oikada «qalin toiash» qoidasini taqiqladi
3
. «Ro„za 
hayiti», «Qurbon hayiti», «Navro„z» kabi xalq bayramlari taqiqlandi, hatto 
islomgacha ham xalqning eng sevimli taomi boiib kelgan Sumalakni 
payg„ambar taomi sifatida taqiqlab qo„yadilar. Uning o„miga yangi sho„ro 
bayramlari va tantanalari joriy qilindi. Bular: «Oktabr tantanasi», «SSSR 
Konstitutsiyasi kuni», «Qizil Armiya kuni», «V.I.Leninning tugilgan kunini 
nishonlash», SSSR va 0„zbekiston SSRning tashkil etilganligini nishonlash 
va hokazolar shular jumlasidandir. Milliy kiyimlarda yurish, sunnat to„yi 
qilish, o„z ona tilida muloqotda boiish eskilik sarqiti va madaniyatsizlik 
ko„rinishi deb baholanadi. Bolalar bog„chalaridan tortib to oliy o„quv 
yurtlariga qadar bosqichlarda yoshlami dahriylik (ateizm) ruhida tarbiyalash 
dasturlari, darslik va qoilanmalari ishlab chiqildi. Muqaddas Qur‟oni Karim 
kitobini o„qish man etildi. Islom ta‟limotiga xurofot va bid‟at sifatida 
qaraldi. Qur‟on kitobi nasroniylar uchun ms tiliga taijima qilindi, ammo 
o„zbek tiliga - musulmonlar uchun taijima qilinmadi. Faqat 0„zbekiston 
milliy mustaqillikka erishgach, 1992- yilda u o„zbek tiliga o„girildi. 2001-
yili esa bu muqaddas kitobning yangi tahrirdagi taijimasi nashr etildi.