O'zbekiston tarixi
Download 6.43 Mb. Pdf ko'rish
|
a Sagdullayev uzb tarix
|
3-
§. Maorif Urushdan keyingi yillarda 0„zbekistonda Sovet hukumati maorif, fan va madaniyatni rivojlantirishga e‟tibor bermadi, deyishga, asos yo„q. Aniqroq qilib aytganda, ushbu sohaning butunlay yangi tizimi vujudga keldi. Jahon sivilizatsiyasi qiyofasida yevropalashgan madaniyat turmushimizga kirib keldi. «Baynalmilalchilik» va «shaklan milliy, mazmunan sotsialistik madaniyat» deb atalgan shovinistik 1 Народное хозяйство Узбекской ССР в 1985 г. /Стат. Ежегодник/. - Т.: Узбекистан, 1986, 147-bet. 537 g„oyalar asosida amalga oshirildi. Chunki «baynalmilalchilikka» tashqi shakl va tashviqot-targ„ibot nuqtayi nazaridan haqiqiy bay- nalmilalchilik g„oyasi berilgan bo„lsa-da, amalda Sovet mustabid tuzumi hukmronligi davrida bu g„oya hech qanday milliylik va milliy manfaatni nazar-pisand qilmas, milliylik va milliy manfaat g„oyasi tarafdorlarini hech ikkilanmasdan iskanja ostiga olar va qatag„on qilar edi. «Shaklan milliy va mazmunan sotsialistik madaniyat» g„oyasi ham aslida mahalliy millatlar ongini zaharlash quroli boigan. Chunki «shakl» shunchaki ishlatilgani holda, asosiy maqsad - g„oya mazmun pardasiga o„ralgan boiib, u milliy qadriyatlami g„orat qilib, «sotsialistik» niqob ostida milliylikni yo„qotishga xizmat qilar edi. 1946-1985-yillarda 0„zbekistonda xalq taiimi, oliy va o„rta maxsus taiim rivojini quyidagi raqamlar ko„rsatadi: 1940/41 o„quv yilida 5448 umumtaiim maktablari boiib, ularda 1 million 351,1 ming o„quvchi taiim-tarbiya olgan boisa, 1985/86 o„quv yilida 9188 umumtaiim maktablarida o„quvchilar soni 4 million 436,4 ming 1 kishiga yetdi, ya‟ni taxminan uch yarim barobarga yaqin ko„paydi. Shu yillar mobaynida o„rta maxsus va oliy taiim tarmoqlari ham rivojlandi. 1940/41 o„quv yilida 0„zbekistonda 98 ta o„rta maxsus o„quv yurtlari mavjud boigan boisa, 1960/61 o„quv yilida ulaming soni 75 taga tushib qoldi, 1985/86-yillarda esa 249 tani tashkil etdi. Shu yillar mobaynida ularda o„quvchilar soni ham o„sdi: 0„rta maxsus o„quv yurtlarida o„quvchilar soni 1940/41 o„quv yilida 25,1 ming, 1960/61 o„quv yilida 52,6 ming va 1985/86 o„quv yilida 281,7 ming 2 kishini tashkil etdi. Oliy o„quv yurtlari tarmogi ham o„sdi. 1940/41 o„quv yilida 0„zbekistondagi 30 ta oliy o„quv yurtida 19,1 ming talaba tahsil ko„rgan boisa, 1960/61 o„quv yilida 30 oliy o„quv yurtida 101,3 ming va 1985/86 o„quv yilida 42 oliy o„quv yurtida 285,5 ming 3 talaba o„qidi. Shu yillar mobaynida respublikada hunar-texnika bilim yurti tarmoqlari ham kengaydi. Umumtaiim, o„rta maxsus va oliy o„quv yurtlarida taiim- tarbiya bemvchi o„qituvchi-pedagog kadrlar soni ham bir qadar o„sdi. Ammo Sovet hukumati o„zining mustamlaka oikasi hisoblangan 0„zbekistonda tom ma‟noda mustaqil davlat Download 6.43 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|