O'zbekiston tarixi

‘Геллер М., Некрич А. История России. 1917-1995. Утопия у власти. Кн. Вторая. 
Мировая империя. 170-bet. 
2
 Gorbachev M.S. «Qayta qurish va yangicha fikrlash», 22-bet. 
565

---

Bu xulosa amalda «sotsializm» va «kommunizm» to„g„risidagi 
safsatadan iborat «nazariya va g„oyalar»ning turg„unlik holatiga - boshi 
berk ko„chaga kirib qolganligini ko„rsatar edi va Kompartiya 
strategiyaviy faoliyatining pirovard yakuniy bo„hroni edi.
8- 
§. Iqtisodiy siyosatdagi bo‘hron va turg‘unlik 
Sovet mustabid tuzumining bo„hroni iqtisodiy sohani ham chetlab 
o„tmadi. Bu jarayon 50-yillaming oxiri va 60-yillarda boshlandi. Buni 
biz 1956-1960-yillarga mo„ljallangan besh yillik va 1959-1965-yillarga 
mo„ljallangan yetti yillik rejalaming juda ko„p yo„nalishlar bo„yicha 
bajarilmay qolganligida ko„ramiz. Bu, ayniqsa, 80-yillarda kuchli tus 
oldi. M.S.Gorbachevning quyidagi so„zlari yuqoridagi xulosani 
tasdiqlaydi: «Biz mamlakatdagi vaziyatni tahlil qilganimizda, eng awalo, 
ekonomikaning o„sishiga to„sqinlik qilinayotganligiga duch keldik. 
Milliy daromadlaming o„sish sur‟atlari keyingi besh yillik davomida ikki 
hissadan ziyod pasaydi, 80-yillar boshiga kelib esa bu sur‟atlar shunday 
darajaga tushib qoldiki, u amalda bizni iqtisodiy turg„unlikka 
yaqinlashtirib qo„ygan edi. Ilgari dunyodagi eng rivojlangan 
mamlakatlarga shitob bilan yetib olgan mamlakat bir pozitsiya ketidan 
ikkinchisini qo„ldan boy bera boshladi. Buning ustiga ishlab chiqarish 
samaradorligini va mahsulot sifatini oshirishda, fan-texnika taraqqiyotida 
zamonaviy texnika va texnologiyani ishlab chiqish va o„zlashtirishda 
rivojlangan mamlakatlardan orqada qolish bizning ziyonimizga ko„paya 
bordi»
1
. Buning eng asosiy sababi-ishlab chiqarish fondlarini 
o„stirishning birdan bir asosiy shakli sifatida intensiv yo„1 emas, balki 
ekstensiv yo„lni tanlagani boidi. Buni biz shu misoldan ham ko„ramizki, 
sobiq Ittifoqda 1961-1970-yillarda Milliy daromadning o„sishi 7,1 foiz 
va 8,8 foizni tashkil etgani holda, 1971-80-yillarda bu 5,0 va 8,1 foizga 
teng boidi. Sobiq Ittifoqda yagona xo„jalik kompleksi degan 
daqqiyunusdan qolgan iborani boiar-boimasga hadeb ishlataveradigan 
ba‟zi olimlar yana ajab bir tarzda «turg„unlik» umuman Ittifoqda 
boimagan, mabodo Ittifoqda boigan boisa-da 0„zbekistonga uning hech 
qanday daxli yo„q, 0„zbekiston iqtisodi muttasil rivojlanib doimo 
cho„qqilar sari borgan, deb isbotlashga asossiz urinadilar. Bu g„oyaning 
asossizligi shundaki: