O'zbekiston tarixi

1
Qabohat saltanati. /Nashrga tayyorlovchi A. Usmonov/ - T.:0‘zbekiston, 1996, 24-
bet.
2
Tursunov I. Istiqlolga intilgan qalblar nidosi. - Т.: 1993, 33-bet.
605

---

Mamarasul Boboyev, Homil Yoqubovlar «Sharq yulduzi»da mehnat 
qilishardi. Kunlardan bir kun ular mendan oynomada e‟lon qilish uchun 
she‟r so„rab qolishdi. 1939-yilda Qoraqalpog„istonda o„qi- tuvchilik qilgan 
kezlarimda Orolga bag„ishlab yozilgan «Dengizda bir tun» sarlavhali 
she‟rimni berdim. Baxtga qarshi u e‟lon qilinishi bilan naq baloga qoldim. 
Ayrim siyosatdonlar uchun bu asar «g„oyasizlik va kosmopolitizm» haqidagi 
qarorga mos kelib qoldi. Ular unda mehnat ko„rsatilmay, quruq dengiz 
manzarasi maqtalgan, deb ayb qo„yishdi. Qaroming joylardagi «ijro»si 
uchun o„sha paytda mening asarimga o„xshagan she‟rlar kerak bo„lgan. Bu 
1948-1950- yillarda yana asossiz qamoqqa olishlar uchun tayyorgarlikning 
debochasi ekan»
1
. 
1946-yil sentabrda Toshkentda 0„zbekiston yozuvchilar uyush- 
masining Konferensiyasi bo'lib o„tdi. Bu anjuman 0„zbekiston KP(b) 
Markaziy Qo„mitasi rahnamoligida chaqirilgan edi. Konferensiya qarorida 
quyidagi jumlalar yozilgandi: «Yozuvchi Xurshid tarafidan Navoiy 
dostoniga asoslanib yozilgan «Farhod va Shirin» operasining librettosi 
burjuacha-millatchilik mafkurasi bilan sug„o- rilgandir. 
Yozuvchilar yig„ilishi hisoblaydiki, yozuvchilar Xurshid va G„ayratiy 
sovet yozuvchisi qiyofasini yo'qotdi, ular sovet yozuvchilari uyushmasi 
a‟zosi, degan unvonga isnod keltirdi va shuning uchun ham uning saflarida 
qolishga noloyiqdir»
2
. 
Xurshidga ana shu soxta va maxsus uyushtirilgan ayb bilan «millatchi» 
tamg„asi yopishtirilib, yozuvchilar uyushmasidan chi- qarildi. U sakkizta 
farzandi bilan xor-zorlikda hayot kechirdi.Xurshid domla 50-yillar oxirlarida 
o„zining achchiq qismatidan zorlanib: «Alisher Navoiy dostonlari asosida 
o„ziga xos sahna «Hamsa»sini yaratmoqchi edim, battollar aslo yo„1 
qo„ymadilar... Yangi ijodiy parvozlar etishga sira qo„ymadilar, tuhmat va 
haqorat o„tini sepib, qanotimni kuydirdilar»
3
degan edi. 
0„zbekistonda 40-yillaming ikkinchi yarmidan e‟tiboran markaziy sovet 
saltanatining 
topshirig„iga 
asosan 
amalga 
oshirilgan 
ommaviy 
qatag„onliklaming boshida 0„zbekiston Kompartiya