O'zbekiston tarixi

1
 «Fan va turmush» jumali, 1991-yil, 1-son, 12-bet.
2
 Muhitdinov N. Kremlda o‘tgan yillarim. - Т.: 0‘zbekiston, 1995, 58-bet. 
3
 O'zR MDA, R-2356-fond, 1-ro‘yxat, 330-ish, 23-varaq.
4
O'sha manba.
5
 O'sha manba, 35-varaq.
610

---

vazifalari» muhokama qilindi. Ma‟ruza bilan so„zga chiqqan 0„zbekiston 
Kompartiya MQsining birinchi kotibi A.E.Niyozov falsafa fanlari doktori, 
professor Vohid Zohidovni «o„z asarlarida A.Navoiyni ko„klarga ko„tarib 
maqtaganlik»da ayblab tanqid qilgan edi. Go„yoki u «A.Navoiyni inqilobiy 
demokrat darajasiga ko„targan, jadidlar dunyoqarashini maqtagan»
1
. 
0„zbekiston Sovet yozuvchilar uyushmasining 1952-yil 3-4 apreldagi 
VII Plenumida ham «0„zbekiston Kompartiyasi MQsining X Plenumining 
yakunlari va 0„zbekiston Sovet yozuvchilari uyushmasining vazifalari» 
muhokama qilindi. Unda ma‟ruza bilan chiqqan 0„zbekiston Sovet 
yozuvchilar uyushmasining raisi Uyg„un mamlakat fuqarolari o„rtasida o„z 
ijodi bilan katta hurmat va e‟tiborga loyiq bo„lgan adiblar Oybek, Temur 
Fattoh, Turob Toia, Maqsud Shayxzoda va boshqalami keskin tanqid qildi. 
Temur Fattoh va Turob Toia «buijua millatchiligi»da ayblandi. Turob Toia 
o„z she‟rlarida «0„zbekistonni haddan tashqari maqtab kuylabdi», «Stalincha 
xalqlar do„stligi haqida hech narsani yozmabdi», «0„zbekistonni Stalincha 
davrdan ajratibdi» va shu asosda «burjua millatchilari tegirmoniga suv 
quyibdi»
2
. 
Shoir Maqsud Shayxzoda o„z asarlari va tanqidiy maqolalarida «buijua-
millatchiligi ruhidagi qo„pol xatolarga yo„l qo'ygan» ekan. U 
«0„zbekistonning o„tmishini soxtalashtirgan, Kavkaz xalqlarining «jallodi» 
Jaloliddinni idealashtirgan, «Alpomish» eposini ideallashtirgan, Sovet 
davlatining atoqli davlat arbobi o„rtoq Oxunboboyevga nisbatan o„z 
poemasida «tuhmatlar yog„dirgan» ekan. Shayxzoda o„z taijimalarida sovet 
davrining yaxshi vakili Mayakovskiy asarlari g„oyaviy mazmunini qo„pol 
sur‟atda «buzgan». Shayxzoda o„zbek adabiy tilini keng ommaga 
tushunarsiz, o„z umrini yashab boigan eski arab-fors so„z va terminlar bilan 
«bulg„agan»
3
. Holbuki, Maqsud Shayxzodaning sermazmun va serqirra ijodi 
unga nisbatan qo„yilgan barcha ayblar va tuhmatlaming tarixiy haqiqat va 
adolatdan mutlaqo yiroq ekanligini ko„rsatadi. Qolaversa, u butun umri 
mobaynida Sovet hukumati va Kompartiya g„oyalarini, «baynalmilalchilik» 
jabhasida turib yoritishga intildi. M.Shayxzoda ijodiga mansub ba‟zi 
namunalami sanab o„tishning o„zi bu borada kifoya qiladi, deb hisoblaymiz. 
U ozar yurtining