O'zbekiston tarixi

1
«0‘zbekistonning yangi tarixi. Konseptual - metodologik muammolar», mavzuidagi 
respublika ilmiy-nazariy anjumani materiallari. - Т.: Akademiya, 1998.
199-200-betlar.
2
«0‘zbekistonning yangi tarixi. Konseptual-metodologik muammolar» mavzuidagi 
respublika ilmiy-nazariy anjumani materiallari. - Т.: Akademiya, 1998, 196-bet.
355

---

komissiya a‟zosi Ya.Rudzutak: «Yerlami mehnatkash egalari hay- dalib, 
ulaming o„miga tekinxo„r kommunalar o„matildiki, natijada ular 
mehnatkash aholini amalda taladilar, chorvalarini va xalq pullarini yeb 
bitirdilar»
1
, deb tan olgan edi. 
Uchinchidan, 
Sho„ro va kompartiya rahbarlari tub yerli xalqning 
ming-ming yillar davomida shakllanib qaror topgan milliy urf-odatlari va 
qadriyatlari 
bilan 
hisoblashmadilar 
va 
nazar-pisand 
qilmadilar. 
Sho„rolaming yer-suv islohotini qabul qilmaslik hollari ko„p joylarda qayd 
etilgan. 
Jumladan, Mustafo Cho„qay bunday yozadi: «Oktabming o„n yillik 
bayrami nishonlanishi arafasida 0„rta Osiyo Byurosining «Za partiyu» nashri 
1927-yil sentabr sonida, kambag„al turkistonliklar- ning o„zlariga boiib 
berilgan tomorqalami awalgi egalariga o„z xohishlari bilan qaytarib 
berishgani haqidagi bir qancha hodisalami keltirgan. Hatto, yerlami zo„rlik 
bilan - mahalliy hokimiyat tazyiqida boiib berish hollari ham yuz bergan. 
Ba‟zida esa, yer olgan dehqon yeming oldingi xo„jayinining oldiga borib, 
uzr ham so„rashgan: 
- «Yeringizni boiib berishgani uchun men aybdor emasman»
2
. 
«Pravda Vostoka» gazetasi 1928-yil 11 sentabr sonida quyidagi rasmiy 
maiumotni bergan edi: «Boylaming o„zboshimchalik bilan o„z yerlarini 
tortib olish hollari sodir boigan. Bunaqa hodisalar, ayniqsa Samarqand va 
Buxoro viloyatlarida ko„p takrorlanmoqda. 
... o„z xohishlari bilan yer olishdan voz kechayotganlar ham uchrab 
turibdi. 
... u yoki bu shaklda boylaming yerlarini tortib olishga yoi qo„ygan 
yoki yoi qo„yishayotgan ba‟zi qishloq va rayon ijroiya qo„mitalari 
xodimlariga qarshi biz qattiq choralar ko„rishimiz zarur». 
0„zbekistonda qishloq xo„jaligini jamoalashtirish sobiq ittifoqda 
boigani singari 1927-yil 2-19-dekabrda boiib o„tgan VKP(b) XV 
qumltoyidan so„ng rasmiy tus oldi. Ammo Oktabr Harbiy to„ntarishidan 
so„ng dastlabki jamoa xo„jaliklari vujudga kela boshlagan edi. 1921-yilning 
boshlarida faqat Farg„ona, Samarqand va Sirdaryo viloyatlarida 8743 
xo„jalikni birlashtirgan 275 jamoa xo„jaligi
3
tuzilgan edi. Bu davrda ana shu 
viloyatlarda 74 ta davlat