O'zbekiston tarixi

1
 «Народное хозяйство Туркистана», 1920 g, 1 mart, № 4, 32-bet.
2
 Mustafo Cho‘qay. Turkiston Sho‘rolar hokimiyati davrida. 
3
 Голованов А.А. Крестьянство Узбекистана; Эволюция социального 
положения. 1917-1937 гг. - Т.: Фан, 71-бет. 
356

---

xo„jaliklari - sovxozlar ham tashkil topgan edi. Yer-suv islohoti yillariga 
kelganda esa respublikadagi jamoa xo„jaliklarining soni 522 taga yetdi
1
. 
Fayzulla Xo„jayev maiumotlarini e‟tiborga oladigan boisak, agar 
1925/26-yillarda 410 jamoa xo„jaligi mavjud boigan boisa, 1926/27-yillarda 
ulaming soni 832 taga yetgan
2
. 
Butun sobiq Ittifoqda boigani kabi 0„zbekistonda ham ommaviy 
jamoalashtirishni amalga oshirishda V.I.Lenin bilan I.Stalinning «dono 
ko„rsatmalari» asosida quloqlami sinf sifatida yoppasiga tugatish yoii tutildi. 
Jumladan, Ulyanov (Lenin) bunday degan edi: «Hech qanday shubha boiishi 
mumkin emas. Quloqlar Sovet hokimiyatining ashaddiy dushmanidir... Aslo 
yarashib boimaydi... Shu sababli quloqlarga qarshi jangni biz oxirgi, keskin 
jang deb ataymiz... Quloqlar, pomeshchiklar, podshohlar, poplar... eng 
vahshiy, eng qo„pol, eng yirtqich ekspluatatorlardir. Pomeshchik, 
kapitalistlarga qaraganda quloqlar ko„p. Shunday boisa-da, quloqlar xalqning 
ozchiligini tashkil qiladi... Bu qonxo„rlar umsh vaqtida xalqning 
muhtojligidan foydalanib boyidilar, g„alla va boshqa mahsulotlaming narxini 
oshirib, ming va yuz minglab pul to„pladilar. Bu o„rgimchaklar urush orasida 
xonavayron boigan dehqonlar, och qolgan ishchilar hisobiga semirdilar. B u 
zuluklar mehnatkashlaming qonini ichib, shahar va fabrikalarda ishchilar 
qancha ko„p och qolsa, shuncha ko„p boyidilar. Bu zolimlar pomeshchik 
yerlarini o„z qoilariga oldilar va olmoqdalar, ular kambag„al dehqonlami 
yana va yana tutqin qilmoqdalar»
3
. 
Quloqlarga nisbatan I. Stalin quyidagicha ta‟rif va talqinlar bilan davom 
ettirdi: «Quloq - sovet hokimiyatining dushmani. U bilan biz chiqisha 
olmaymiz va chiqishishimiz mumkin emas. Bizning quloqlarga nisbatan 
siyosatimiz ulaming sinf boiib yashashini tugatish siyosatidir. Bu albatta, biz 
ulami birvarakayiga tugatib yubora olamiz, degani emas. Lekin bu biz ulami 
qurshab olishimiz va tugatishimiz kerak, demakdir»
4
.