O'zbekiston tarixi

1
 Saidov Murodullo, Ravshanov Poyon. Jeynov tarixi. - Т.: Abu Ali ibn Sino 
nomidagi tibbiyot nashriyoti, 1996, 226-bet.
2
0‘zRMDA, 2456-fond, 1-ro‘yxat, 193-ish, 175-varaq. 
3
 0‘sha manba.
416

---

Shoio hukumati ruhoniylar va dindorlarga nisbatan har tomonlama 
ta‟qib va tazyiqni kuchaytirdi, ulami saylov huquqlaridan mahrum etdi. 
Masalan, 1926-yil yozida o„tkazilgan Sho„ro saylovlarida 27.453 kishi, 
1926/27-yillar qishidagi saylovda esa 33 204 kishi saylash huquqidan 
mahrum etildi. Ulaming ko„pchiligi dindorlaming vakillari edilar
1
. Shu 
boisdan Sho„rolarga nisbatan xalq ommasining noroziligi kuchaydi, ular 
o„tkazilgan saylovlarga befarq va e‟tiborsiz boia bordilar. 1927-yil mart 
oyida boiib o„tgan 0„zbekiston SSR Sho„rolaming II Qumltoyida bu haqda 
so„zlagan Yoidosh Oxunboboev Mahalliy Sho„rolar saylovida saylash 
huquqiga ega boigan barcha aholining faqat 46,4 foizigina
2
saylovda 
qatnashganligidan zorlangan edi. 
Shoio hukumati islom ruhoniylari va dindorlami qirib bitirish yoiini 
tutadi. Arxiv maiumotlariga qaraganda, 1917-1939-yillarda SSSRda 6 
million musulmon yo„q qilingan
3
. Ayniqsa bu jarayon 20- yillaming oxiri va 
30-yillarda dahshatli tus oldi. 
Xotin-qizlami 
«ozodlikka 
chiqarish» 
bahonasida 
1927-yilda 
respublikada «Hujum» harakati boshlandi. Xotin-qizlar faolligini oshirish 
bobida maium ma‟noda bu harakat ijobiy baholansa-da, uni tashkil etishdan 
ko„zlangan bosh maqsad reaksion xarakterda edi. Awalo bu harakat 
mahalliy xalqlaming asrlar osha tarixan shakllangan milliy an‟ana va 
qadriyatlarini hisobga olmagan holda o„tkazildi, xotin-qizlaming ayollik 
sha‟ni, qadr-qimmatlari oyoq osti qilinadi. Ko„p hollarda paranji-chachvonni 
tashlash zo„rlik bilan amalga oshirildi. Ikkinchidan, «xotin-qizlar ozodligi» 
uchun kurash bahonasida islom diniga qarshi kurash avj oldirildi. Chunki 
«xotin- qizlar ozodligi»ning asosiy dushmanlari qilib islom mhoniylari 
ko„rsatildi. 
Shoio hukumati va Kompartiya «Hujum» kampaniyasiga siyosiy-sinfiy 
tus berdi, islom mhoniylari, milliy-diniy qadriyatlar va ajdodlarimizning 
tarixiy milliy-madaniy urf-odatlari va an‟ana- lariga amal qiluvchi oilalar va 
erkaklami saviyasi past-qoloq, ayollarga boy-feodallarcha munosabatda 
boiuvchi shaxslar, ayollar ozodligining asosiy dushmanlari deb eion qildi. 
Shoio idoralari va partiya tashkilotlari qoshida maxsus «Xotin-qizlar 
Kengashi»