O'zbekiston tarixi
Islom Karimov. Vatan sajdagoh kabi muqaddasdir. 3-jild. - Т.: 0‘zbekiston, 1996
Download 6.43 Mb. Pdf ko'rish
|
a Sagdullayev uzb tarix
|
1
Islom Karimov. Vatan sajdagoh kabi muqaddasdir. 3-jild. - Т.: 0‘zbekiston, 1996, 81-bet. 494 997.802 nafar 1 edi. Ana shu turkistonlik Qizil Armiya askarlarining kattagina qismi nemislar tomonidan asir olindi. To„rg„ay shahrida joylashgan Germaniya harbiy asirlari Boshqarmasining 1943-yilda bergan maiumotlariga qaraganda, urushning dastlabki yillaridayoq (1941-1942) Sovet Armiyasidan 1.700.000 ga yaqin turkistonlik asir olindi. 1942-yilning yoziga qadar bulardan faqat 400 ming 2 kishi hayot qoldi, qolganlari ochlik, kasallik, sovuq tufayli qirilib ketdi, bir qismi otib tashlandi. «Turkiston legioni»ning asosini ana shu asirlar tashkil etdi. Urushning boshidayoq bunchalik ko„p sonlik turkistonlikning nemislarga asir tushganligining sababi nimada? Albatta sabablar ko„p. Ana shu sabablardan eng birinchisi, turkistonliklar Sovet hokimiyati yillarida muntazam armiyada xizmat qilish malakasidan mahrum etilgan edilar. Aniqrogi, urush boshlangan davrda 0„rta Osiyo respublikalarining birontasida muntazam milliy armiya boimagan. Chunki, Sho„rolar turkiy xalqlarga ishonmas, ulami ikkinchi toifa xalq hisoblar, eng muhimi, ulardan qo„rqar edi. Shu bois turkiy xalqlaming milliy armiyasini yo„q qildi. 1935- yil oxirlariga qadar Turkiston turklari Sovet armiyasiga safarbar qilinmas edi. 1935-yilda qabul qilingan «Sovet Armiyasiga safarbarlik» qonuniga asosan 1935-1938-yillar ichida turkistonliklar Qizil Armiya xizmatlariga bir oz boisa-da olingan edi. 1939- yilning oxirlariga kelganda turkistonliklardan armiyaga olish ancha ortdi. Chunki, Sovet Ittifoqi bilan Finlyandiya o„rtasida umsh boshlangan edi. 1941-yil iyunda Germaniya bilan Sovet Ittifoqi o„rtasida umsh boshlangandan so„ng esa, Turkiston turklarini 18 yoshdan 65 yoshgacha hammasini yoppasiga umshga safarbar qilindi. Maiumotlarga qaraganda 1941-1943-yillar davomida tax- minan, 4.847.775 turkistonlik 3 Sovet Armiyasiga jalb etilgan edi. Ulaming aksariyati hech qanday tayyorgarliksiz front jabhasining oldingi chizig„iga tashlangan edilar. Toshkent, Samarqand, Qarshi, Termiz va boshqa shaharlarda Milliy gvardiya va diviziyalar tashkil qilinib, ularga hech qanday harb ilmi o„rgatilmay va maxsus tayyorgarlikdan o'tkazilmasdan armiyaga jo„natildi. Bu ishda ham mustamlakachilikning o„ziga xos shovinistik maqsadlari o„z Download 6.43 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|