O‘zbekiston tarixi (XIX asrning ikkinchI yARmI – XX asr boshlari)


Download 5.41 Mb.
Pdf ko'rish
bet89/143
Sana01.11.2023
Hajmi5.41 Mb.
#1738115
1   ...   85   86   87   88   89   90   91   92   ...   143
Bog'liq
l32MmY01DL7iLbVLIVEmcDPgpD4LasJXjJapnzXy

Jadidlar va 
islom dini
А. Fitrаt
4 – O‘zbekiston tarixi, 9


98
Taraqqiyparvarlar-
ning Turkiston 
ijtimoiy-iqtisodiy 
sohasidagi faoliyati
Yodda tuting!
Jadidlar islomga putur yetkazadigan an’ana va odatlarga 
qarshi chiqdilar, jamiyat rivojiga xalal bergan barcha salbiy 
ko‘rinishlarga norozilik bildirdilar.
Jadidlar o‘lkani ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish bo-
rasida ham o‘ziga xos qarashlarga ega edi. Taraq-
qiyparvarlar o‘z faoliyatlari davomida o‘lka xalq-
larining ijtimoiy hayoti, turmush tarzi, kasb-kori, 
shart-sha roitlaridan xabardor bo‘lganlar. Xalqning 
ahvoli yildan yilga og‘irlashib borayotganligini angladilar.
Ularning fikricha, mamlakatning iqtisodiy mustaqilligini ta’minlamay 
turib, siyosiy va huquqiy erkinlikka erishish mumkin emas edi. Buning 
u chun birinchi navbatda yerni, yerosti va yerusti boyliklarini, suvni Tur-
kiston xalqlarining umumiy boyligi deb e’lon qilish, barcha sohalarni ri-
vojlantirishga qodir mahalliy kadrlarni tayyorlash, zavod va fabrikalar qu-
rib, mahsulotlarni o‘lkaning o‘zida ishlab chiqarishni zarur deb bildilar.
Jadidlar ko‘plab yoshlarni rivojlangan xorijiy davlatlarga, jumladan, 
Germaniyaga o‘qishga yuborish, u yerda ular tahsil olib kelib, yurt va mil-
lat uchu n xizmat qilishi g‘o yalarini ilgari sur di. Ularning sa’y-harakatlari 
bilan mahalliy aholi tomoni da n yo shlarning xorijda o‘qib kelishi ga ke-
tadigan xarajatlari u chun mablag‘lar yig‘il di. O‘lkada va xorij da savdo-
yangi usul maktabi o‘quvchilari
(markazda Abduqodir Shakuriy)
sotiq, sanoat va qishloq xo‘jaligi ri vo-
jining qiyosiy tahliliga bag‘ishlan gan 
ko‘plab maqolalar e’lon qilindi.
Turkiston taraqqiyparvarlaridan 
biri, Tosh kentning «Qor yog‘di» ma-
hallasidan bo‘l gan Asa dullaxo‘ja 
o‘g‘li Ubay dul laxo‘ja Rossiyada hu-
quqshunoslik sohasi bo‘yicha ta’lim 
olib, birinchi oliy ma’ lumotli o‘zbek 
advokati bo‘ldi. U buyuk rus yozuv-
chisi Lev Tolstoy bilan yozishmalar 
olib borgan. 


99
!
!
!

Download 5.41 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   85   86   87   88   89   90   91   92   ...   143




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling