O’zbekistonda turizim va rekiratsiya geografiyasi. Mundareja kirish

Chimyon tog'larida qishki dam olish 
O‘zbekiston poytaxti – Toshkentdan 90 km uzoqlikda Chimyon va Beldirsoy tog‘-
chang‘i yo‘laklari – chang‘i sporti uchun sevimli maskanlar joylashgan. Va, 
albatta, 60-yillarning boshlarida paydo bo'lgan Heli-chang'i, vertolyotlar paydo 
bo'lishi bilan chang'i va snoubord kabi mashhur bo'lib bormoqda. 
Chimyonda sayyohlarning ko'tarilishlari uchun uzunligi 800 metr bo'lgan teleferik, 
yonida esa uzunligi 570 metr bo'lgan teleferik bor. 
Issiq iqlim tufayli chang'i mavsumi odatda dekabrda boshlanadi va mart oyining 
o'rtalarida,tugaydi.
Markaziy Osiyo va Himoloyda madaniy va ekoturizm 
Turizm 
ilgari 
alohida 
bo'lgan 
tog'li 
hududlarga 
yeta 
boshlaydi 
Markaziy Osiyo. Asosiy vazifa - yaxshi bo'lishuyushgan va hammaga foyda 
keltirgan.Markaziy Osiyoning ta'sirchan tog'li hududlari, Hindukush va Himoloy 
tog'lari,ko'p yillar davomida chet ellik mehmonlarga kirish imkoni yo'q 
vaqt 
o'zlari 
bilan 
ko'proq 
xorijiy 
sayyohlarni 
jalb 
qilmoqda 
noyob 
madaniyat 
va 
bu 
avval 
izolyatsiya 
qilingan 
tabiiy 
go'zallik
tumanlar.Garchi sayyohlar sonining ortib borishi yangi iqtisodiyotni ochadi 
imkoniyatlar yaratadi va shu orqali mahalliy aholini ish bilan ta’minlaydi 
dunyoning bu kam ma'lum mintaqalari rivojlanishiga hissa qo'shish, u bilan birga 
olib keladi vamuayyan masalalar: mahalliy hamjamiyatlarning to'liq ta'minlanishini 
qanday ta'minlash turizmni rivojlantirishning afzalliklaridan bahramand bo'lish va 
turizmni rivojlantirishtabiiy va madaniy boyliklarni saqlash va barqaror 
rivojlantirishga yordam berdibu hududlarni xavf ostiga qo'yishdan ko'ra?“Markaziy 
togʻli 
hududlarda 
madaniy 
va 
ekoturizmni 
rivojlantirish 

---

Osiyo va Himoloy tog'lari ”birlashtirish va targ'ib qilishni maqsad qilgan 
mahalliy 
jamoalar 
o'rtasidagi 
hamkorlikni 
rivojlantirish, 
milliy 
va 
xalqaro nohukumat tashkilotlari vamahalliy aholini to'liq jalb qilish maqsadida 
sayyohlik agentliklariularning bandligini va daromad olishda ishtirokini 
ta'minlaydigan faoliyatdaturizm faoliyati.Tajribaga asoslangan fanlararo loyiha 
xalqaro nodavlat tashkilotlari va mutaxassislari7 ishtirokchi davlatda turizmga 
amaliy va ijobiy hissa qo'shmoqdamahalliy tashkilotlarga eng ko'p foyda olishga 
yordam berish orqali qashshoqlikni yumshatishmintaqaning turizm salohiyatidan 
foydalanish va atrof-muhitni muhofaza qilishmintaqaning atrof-muhit va madaniy 
merosi.Loyihaning tog'li hududlariga Hindistondagi Ladax, Erondagi Mazuleh va 
Shimoliy kiradiQozogʻistondagi Tyan-Shan togʻlari, Issiqkoʻl atrofidagi togʻli 
hududQirgʻiziston, Biosfera rezervati YUNESKO dasturining “Odam va 
biosfera ”(MAB), Nepaldagi Humla, Pokistondagi Chitral va Kalash vodiysi va 
Shuningdek qarang: Tojikistondagi Pomir togʻlari.Loyihaning mahalliy hamkorlari 
Tog'lar instituti va tashkiloti hisoblanadi.Hindistonning Ladax shahrida qor 
qoplonini saqlash, Og'a Xon dasturiChitral (Pokiston) qishlog'ini qo'llab-quvvatlash, 
shuningdek, Qozog'iston Alpinizm jamg'armasi va Qozog‘iston va Qirg‘izistonda 
ekoturizmni 
rivojlantirish 
bo‘yicha 
“Nonomad” 
kompaniyasi. 
Tojikistonda 
YuNESKO 
ACTED 
agentligi 
bilan 
hamkorlik 
qiladi 
rivojlanishga yordam berish va texnik hamkorlik, Pomir tog'larida va Nepalda, 
Nepalliklar bilan mamlakatdagi eng qashshoq va eng izolyatsiya qilingan 
hududlardan biriHumlaga ishoning.Loyihada mahalliy gidlar tayyorlash, ishlab
chiqarish ko‘zda tutilgan yuqori sifatli hunarmandchilik, uylarda (oilalarda) turar joy 
bilan ta'minlash vayotoq-nonushta turini joylashtirish, shu bilan birga, bunga keng 
jalb 
qilinganmahalliy 
aholining 
foydali 
faoliyati. 
Loyiha 
ham 
yaxshi amaliyotlar, veb-resurslar, ma'lumotlar bazasi bo'yicha tavsiyalarni o'z ichiga 
oladiaholining 
xarakteristikalari 
ma'lumotlari, 
jumladan, 
xaritalar, 
ilmiy 
ma'lumotlar 
vamintaqaviy 
diqqatga 
sazovor 
joylar 
va 
resurslar. 
Markaziy Osiyoda aholi notekis joylashgan. Odamlar asosan daryo vodiylari va suv 
bor tog'lararo daralarni o'zlashtirgan. Shimolda qulay iqlimi bo'lgan hududlar katta 

---

maydonga ega va aholi yashaydigan erlarning kattaroq maydoni (Qozoq bokira 
erlari) mavjud. Ammo, umuman olganda, mintaqa ichida katta hududlarda doimiy 
aholi umuman yo'q. Buning sababi suvning etishmasligi.Olimlarning fikricha, bu 
hududda birinchi ko‘chmanchi davlat skiflar tomonidan yaratilgan. Garchi bu skiflar 
kim bo'lganligi hali ham bahslashmoqda. Olimlarning fikricha, skif qabilalari 
parchalanish holatida yashagan. Ular dunyo koʻchmanchi xalqlarining birinchi 
imperiyasi boʻlgan Hunnular (miloddan avvalgi 209 - milodiy 93) davlatini 
tuzdilar.O’zbekiston o’zining ko’plab tarixiy-me’moriy yodgorliklari, turfa xil 
iqlimi va tez sur’atlarda rivojlanishi bilan butun dunyo diqqatini o’ziga 
tortmoqda.Asrlar mobaynida O’zbekiston Buyuk ipak yo’lining savdo, savdogarlar 
va sayohatchilar, jo’g’rofiyashunoslar va missionerlar, isti’lochilar va zabt 
etuvchilarning yo’lida joylashgan edi. Ayni paytda esa, O’zbekiston tashabbuskor, 
madaniyat, tarix, an’ana va ekzotik mamlakatlarga qiziquvchilar uchun maftunkor 
sayyohlik yo’nalishlaridan biriga aylanmoqda. Meros O’zbekiston ajdodlardan 
bugungi kungacha saqlanib qolgan me’moriy yodgorliklari bilan faxrlanadi. 
Xivadagi Ichan-Qala majmuasi, Buxorodagi tarixiy markazlar, Shahrisabz va 
Samarqand shaharlari UNESCO ning “Butun dunyo me’rosi” ning maxsus 
ro’yxatiga kiritilgan. Bu shaharlardagi takrorlanmas yodgorliklar va me’moriy 
inshoatlar o’tmish zamonlarni o’zida aks ettirib, mamlakat tarixida katta rol 
o’ynaydi.Toshkent – O’zbekistonning poytaxti va Markaziy Osiyodagi eng katta 
shaharlardan biri. Olis o’tmishdagidek hozirgi paytda ham Toshkent o’zimizning 
O’zbekiston Havo Yo’llari va xalqaro aviakompaniyalar yordamida xalqaro 
transport yo’nalishlarining chorrahasidir.Toshkent dunyoning eng qadimiy 
shaharlaridan biridir. 2009-yilda u o’zining 2200 yilligini nishonladi. Bir paytning 
o’zida Toshkent zamonaviy ishlab chiqarish markazidir, bu yerda 500 dan ortiq 
kompaniyalar turli xil mahsulotlar; samolyotdan traktorgacha, televizordan 
to`qimachilik va oyoq kiyimlargacha ishlab chiqaradi. Toshkent tez sur`atlarda 
tarixiy yodgorliklar va zamonaviy osmono’par binolarning o’zaro uyg’unligida 
zamonaviy rivojlangan xalqaro megapolisga aylanmoqda.Bugungi kunda 
O’zbekistonda yuzga yaqin muzeylar ishlab turibdi va ularning yarmi mamlakatning 

---

poytaxtida joylashgan. Ularning har biri o’zbek xalqining boy madaniy merosini aks 
ettiradi. Poytaxt markazida Temuriylar tarixi Davlat Muzeyi joylashgan bo’lib, 
uning ulkan ko’k gumbazi Samarqandning qadimiy gumbazini eslatadi. Uning 
eksponatlari O’zbekiston hududida o’rta asrlardagi davlatchilik shakllarini 
shakllanishidan guvohlik beradi va Amir Temur davridagi fan, madaniyat va 
san’atning rivojlanishini aks ettiradi.