O`zbekistonning xalqaro hamkorlik masalalarini o`qitishda aktdan foydalanish usullari I bob. O`zbekiston Respublikasi: xalqaro hamkorlikning yangi bosqichi va istiqbollari

1991-2015 yillarda O`zbekiston Respublikasining xalqaro hamkorlik masalalari

Davlat mustaqilligiga erishgach BMT ga va boshqa xalqaro tashkilotlarga azo bo`lib kirish O`zbekistonga o`zining tashqi siyosatini mustaqil ravishda jahon hamjamiyatiga kirishning o`z yo`llarini ishlab chiqish davlatlararo munosabatlarning yo`nalishlar va ustivorligini belgilash imkonini berdi.

O`zbekistonning milliy manfaatlariga mos keladigan ko`p tomonlama faol tashqi siyosatini amalga oshirish, davlatimizning mustaqilligini mustahkamlash, iqtisodiy qiyinchiliklarni bartaraf etish va xalq turmushini yaxshilashning muhim sharti va g`oyat muhim vositadir.

O`zbekiston Respublikasi uchun mustaqil tashqi siyosat yurutish – davlat faoliyatining yangi va amalda qo`llanilmagan yo`nalishlaridan biridir. Yakka hokimlik tuzumi sharoitida O`zbekiston xalqaro maydonga to`g`ridan - to`g`ri va ochiqdan-ochiq chiqish imkoniyatidan maxrum etilgan bo`lib, o`zining tashqi siyosati davlat idorasiga, еtarlicha diplomatlarga va tashqi iqtisodiy foliyat sohasidagi mutahasislarga ega emas edi. So`nggi vaqtlarda respublikada shunday kadrlar tayyorlaydigan birorta instituti yo`q edi³.

Respublika uning korxonalari to`g`ridan – to`g`ri tashqi aloqalarni mustaqil ravishda o`rganish imkoniyatidan amalda mahrum qilingan edilar, tashqi savdo sohasida markaz yakkahokimlikning tazyiqinining doimo sezib turardilar. Hamma valyuta hisob-kitoblarini faqat ittifoq idoralari amalga oshirar edilar. Respublika tabiiy xom-ashyo resurslari va еtishtirgan mahsuloti qayoqqa ketishini bilmas edi.

Ayni vaqtda xorijiy texnika va texnologiyani, xalq istemol mollarini еtkazib berish borasida batamom qaram edi. Prezident I.A. Karimov takidlaganidek: “O`zbekiston Xalqaro obro`-e`tiborini qozonishi va mustahkamlash, halqaro huquqning teng huquqli subyekti sifatida o`zini qaror toptirish uchun ko’p ishlar qilishi, bazida esa umuman boshidan boshlashga ham to’g’ri keladi.

O`zbekiston tashqi siyosatining diqqat markazida MDH doirasidagi mamlakatlar bilan o`zaro teng manfaatli aloqalarini mustahkamlash bo`ladi. Chunki, sho`ro tuzumi sharoitida hukm surgan boshqaruvning markazlashtirilgan ma’muriy-buyruqbozlik usuli mustabidlik siyosati sobiq ittifoq tarkibiga kirgan mamlakatlarni iqtisodiy jihatdan bir-biriga shunday bog`lab qo`ygan ediki, natijada ular o`zaro qaramlik domiga tushib qolgan edilar. Shuning uchun sobiq ittifoq tarkibidagi ajralib chiqqan yosh mustaqil davlatlar buni chuqur his qilar va mavjud qiyinchiliklarni hamda davlatlararo munosabatning yo`nalishlarini va ustivorligini belgilash imkoniyatini berdi.

O`zbekiston Respublikasi o`z mustaqilligining dastlabki kunlaridayoq mustaqil ravishda tashqi siyosat yurita boshladi. Tinchlik va hamjihatlik tamoyillarini ilgari surdi. O`zbek halqining mustaqillikga bo`lgan intilishini jahon hamjamiyati, xalqaro jamoatchilik qo`llab-quvatladi. Mamlakatimizning jahon xalqlari tinchligiga va xavfsizligiga mos bo`lib tushgan tinchlik sevar tashqi siyosati uning jahonda mustaqil davlat sifatida tan olishini ta’minladi. Prezident Karimov I.A.ta’kidlaganidek ,,O`zbekistonning qisqa rivojlanishdagi tarixiy davrda respublikani suverent davlat sifatida topshirish yuzasidan ulkan ishlar amalga oshirildi.

Quyidagi asosiy prinsiplar O’zbekistonning tashqi siyosatiga, uni amalga oshirish yo’llarini belgilashda negiz qilib olingan.

Birinchidan, o`zining milliy davlat manfaatlarini ustun bo`lgani holda o`zaro manfaatlarni har tomonlama hisobga olish. Bizning mustaqil davlatimiz biron bir buyuk davlatning doirasiga tushib qolish niyatida emas. O`zbekiston yana kimgadir bo`ysunish uchun mustaqil bo`lgani yo`q.

Ikkinchisi – Respublikada odamlar va davlatlar o`rtasidagi o`zaro munosabatlarda umumbashariy qadriyatlarni ustun qo`yib, halqaro maydonda tinchlik va xavfsizlikni mustahkamlash uchun kurashadi. O`zbekiston yadrosiz mintaqada bo`lib, tajavuzkor harbiy bloklar va uyushmalarga kirish niyati yo`q.

Inson huquqlari to`g`risidagi, xujum qilmaslik haqidagi nizom, masalalari hal etishda kuch ishlatishdan va kuch ishlatish bilan tahdid qilishdan voz kechish to`g`risidagi xalqaro xujjatlarni tan oladi va ularga og`ishmay amal qiladi.

Uchinchisi, Respublikaning tashqi siyosati teng huquqlilik va o`zaro manfaatdorlik, boshqa mamlakatlarning ichki ishlariga aralashmaslik qoidalari asosida quriladi. Mustaqil davlat hamdo`stligida, butun tashqi siyosatda ham bizning shiorimiz teng tutushdan uzil kesil va abadul-abad xolis bo`lishdir.

Tortinchisi, Mafkuraviy kurashlardan qatiy nazar siyosatdan ochiq-oydinlik prinsiplarini ro`yobga chiqarishga va barcha tinchliksevar davlatlar bilan keng tashqi aloqalarni o`rnatishga intiladi.

Beshinchisi, o`zining milliy huquqiy tizimini vujudga keltirayotgan yosh mustaqil O`zbekiston ichki va milliy qonunlardan halqaro huquq normalarining ustivorligini tan oladi. Bizning mustaqil davlatimiz o`z qiyofasini yo`qotmay, jahon jamiyatiga kirar ekan xalqaro talablarga rioya qilishga tayyordir.

Oltinchisi, “O`zbekiston to`la ishonch prinsiplari asosida har ikki tomonlama, ham ko`p tomonlama tashqi aloqalarni o`rnatish va rivojlantirish uchun xalqaro tashkilotlar doirasida hamkorlikni chuqurlashtirish uchun xalqaro tashkilotlar doirasida hamkorlikni chuqurlashtirish uchun harakat qiladi. O`zbekiston o`zining tashqi siyosatini ishlab chiqish va amalga oshirishda yuqorida aytib o`tilgan prinsiplarga qatiy rioya qiladi, ularni boyitib va kengaytirib borib, tashqi siyosiy hamda tashqi iqtisodiy faoliyatining asosiy yo`nalishlarini qatiy va izchillik bilan turmushda tadbiq etadi.

O`zbekistonning g`oyat xilma-xil, Mustaqil Davlatlar Hamdo`stligini tashkil qiluvchi mamlakatlar bilan bevosita va ko`p tomonlama munosabatlarini rivojlantirish tashqi siyosatimizning ustuvor yo`nalishlaridir⁴ deb ta’kidlaydi I.A. Karimov.

O`zbekiston buyuk kelajak sari deb ta’kidlaydi, O`zbekiston Respublikasining prezidenti Karimov I.A.O`zbekiston Hamdo`stlik g`oyasini qo`llab quvatladi, uning tashkilotchilari tarkibiga kirdi, barcha qatnashchilarning teng huquqligi asosida uni mustahkamlash va rivojlantirish kerakligini qattiq turib yoqlamoqda.

MDH tarkibida o`z maqsadimizga, ya’ni chinakam mustaqillikga tezroq erishish mumkin. Buning uchun hamdo`stlik o`zining nomiga to`la to`kis mos kelishi lozim. MDH davlatlari va hukumatlari boshliqlarining Toshkentdagi va boshqa uchrashuvlari hamdo`stligining kelajagi birligini ko`rsatadi. Mustaqil davlatlar o`zaro teng huquqli hamkorlikda kechiktirib bo`lmaydigan muommolarni hal etish yo`llarini birgalikda izlashga, tinchlik xavfsizlikni ta’minlashga intilishi saqlanib qolingan.

Bir qarashda qanchalik g`ayritabiiy bo`lib ko`rinmasin, ayni to`laqonlik davlat mustaqilligi hozirgi kunning g`oyat mushkul vazifalarini birgalikda, hamkorlikda hal etish va hamdo`stlikni rivojlantirishidan iborat tabiiy intilishini kuchaytirish imkonini berdi.

1. Yangi mustaqil respublikalar ilgari yagona davlatning tarkibiy qismlari edi. Ular ham hududiy ham jahon miqiyosidagi siyosiy, ham tashkiliy jihatdan bir butun edilar. Ko`p yillar davomida ular o`rtasida tarkib topgan munosabatlar va aloqalarning keskin uzilishi, respublikalarning o`zidagina emas, shu bilan birga halqaro vaziyatni chigallashtirishga olib kelgan bo`lur edi.

2. Respublika iqtisodiyoti yagona transport va energetika tizimiga ega bo`lgan sobiq umumittifoq iqtisodiy makoni doirasida shakllandi va rivojlandi. U boshqa mintaqalar bilan xo`jalik aloqalarining chambarchas tuguni orqali bog`langan bo`lib, ular yuzasidan o`zaro xisob-kitoblar rubl maqomida amalga oshirilmoqda. Bu munosabatlarni jahon xo`jalik aloqalari bilan tegishli tuzib qo`yish (shunday aloqalarni o`rnatish uchun uzoq vaqt talab etiladi). Ishlab chiqarish holatlarining pasayib ketishigina iqtisodiy ahvolni yomonlanishiga, ijtimoiy muommolarning keskinlashuviga olib kelishi mumkin.

3. Barcha mustaqil respublikalarda xususan O`zbekistonda ham sobiq ittifoq ko`lamiga yaqin qarindosh-urug`chilik aloqalariga ega bo`lgan kup millatli aholi yashaydi. Hamdo`stlik doirasida chegaralarning ochiqligi, aholining bir joydan ikkinchi joyga borish va ahborot uzatish erkinligini saqlab qolish. Respublikada fuqarolar hamda millatlararo totuvlikni ta’minlash sharti, ijtimoiy-siyosiy barqarorlikning muhim omili bo`lib hizmat qiladi.

4. Yosh mustaqil davlatlar tashqi siyosiy va tshqi iqtisodiy munosabatlarda hali еtarlicha obro`-etiborga ega emaslar. Ularning xalqaro maqomini mustahkamlash uchun vaqt zarur. MDH ga a’zolik xorijiy davlatlar bilan o`zaro manfaatli aloqalar o`rnatishni zarracha ham cheklamaydi.

Diplomatiya sohasidagi faoliyatiga esa salmoqli hissa qo`shishi aniq. O`zbekiston Hamdo`stlik doirasida boshqa mustaqil mamlakatlar bilan faol hamkorlik qilayotganliklari tufayli quyidagilar ta’minlanmoqda:

¤ Birlashtirilgan qurolli kuchlar orqali milliy mudofaani muvofiqlashtirish, milliy xudud yaxlitligini saqlash⁵;

¤ Davlat chegaralarini himoya qilish;

¤ Hamdo`stlikdagi va boshqa davlatlardagi fan-texnika taraqqiyoti va yutuqlaridan, yangilarida, texnologiyadan, telekomunikatsiya, komik aloqa vositalaridan bahramand bo`lish zarur, xom-ashyo va tayyor mahsulotni sotish uchun keng ko`lamdagi bozorning mavjudligi;

Transport tarmog`idan foydalanish, dengiz portlariga chiqish, xorijiy mamlakatlarda tranzit yo`li bilan еtkazishda imkoniyatning kengligi;

Keskin ekologiya muommolarini hal etish chora tadbirlarini birgalikda amalga oshirish tabiiy ofatlar va falokatlarning oqibatlarini tugatishda o`zaro yordam berish deb takidlangan Karimov I.A.tomonidan.

O`zbek halqining mustaqillikga bo`lgan intilishini jahon hamjamiyati, xalqaro jamoatchilik qo`llab-quvatladi. Mamlakatimizning jahon xalqlari tinchligiga va xavfsizligiga mos bo`lib tushgan tinchliksevar tashqi siyosati uning jahonda mustaqil davlat sifatida tan olishini ta’minladi. Prezident Karimov I.A.ta’kidlaganidek ,,O`zbekistonning qisqa rivojlanishdagi tarixiy davrda respublikani suverent davlat sifatida topshirish yuzasidan ulkan ishlar amalga oshirildi.

Quyidagi asosiy prinsiplar O’zbekistonning tashqi siyosatiga, uni amalga oshirish yo’llarini belgilashda negiz qilib olingan.

Birinchidan, o`zining milliy davlat manfaatlarini ustun bo`lgani holda o`zaro manfaatlarni har tomonlama hisobga olish. Bizning mustaqil davlatimiz biron bir buyuk davlatning doirasida tushib qolish niyatida emas. O`zbekiston yana kimgadir bo`ysunish uchun mustaqil bo`lgani yo`q.

Ikkinchisi – Respublikada odamlar va davlatlar o`rtasidagi o`zaro munosabatlarda umumbashariy qadriyatlarni ustun qo`yib, halqaro maydonda tinchlik va xavfsizlikni mustahkamlash uchun kurashadi. O`zbekiston yadrosiz mintaqada bo`lib, tajavuzkor harbiy bloklar va uyushmalarga kirish niyati yo`q.

Inson huquqlari to`g`risidagi, xujum qilmaslik haqidagi nizom, masalalari hal etishda kuch ishlatishdan va kuch ishlatish bilan tahdid qilishdan voz kechish to`g`risidagi xalqaro xujjatlarni tan oladi va ularga og`ishmay amal qiladi.

Uchinchisi, Respublikaning tashqi siyosati teng huquqlilik va o`zaro manfaatdorlik, boshqa mamlakatlarning ichki ishlariga aralashmaslik qoidalari asosida quriladi. Mustaqil davlat hamdo`stligida, butun tashqi siyosatda ham bizning shiorimiz teng tutushdan uzil kesil va abadul-abad xolis bo`lishdir.

Tortinchisi, Mafkuraviy kurashlardan qatiy nazar siyosatdan ochiq-oydinlik prinsiplari ro`yobga chiqarishga va barcha tinchliksevar davlatlar bilan keng tashqi aloqalarni o`rnatishga intiladi.

Beshinchisi, o`zining milliy huquqiy tizimini vujudga keltirayotgan yosh mustaqil O`zbekiston ichki va milliy qonunlardan halqaro huquq normalarining ustuvorligini tan oladi. Bizning mustaqil davlatimiz o`z qiyofasini yo`qotmay, jahon hamjamiyatiga kirar ekan xalqaro talablarga rioya qilishga tayyordir.

Oltinchisi, “O`zbekiston to`la ishonch prinsiplari asosida har ikki tomonlama, ham ko`p tomonlama tashqi aloqalarni o`rnatish va rivojlantirish uchun xalqaro tashkilotlar doirasida hamkorlikni chuqurlashtirish uchun xalqaro tashkilotlar doirasida hamkorlikni chuqurlashtirish uchun harakat qiladi. O`zbekiston o`zining tashqi siyosatini ishlab chiqish va amalga oshirishda yuqorida aytib o`tilgan prinsiplarg qatiy rioya qiladi, ularni boyitib va kengaytirib borib, tashqi siyosiy hamda tashqi iqtisodiy faoliyatining asosiy yo`nalishlarini qatiy va izchillik bilan turmushda tadbiq etadi.

O`zbekistonning g`oyat xilma-xil, Mustaqil Davlatlar Hamdo`stligini tashkil qiluvchi mamlakatlar bilan bevosita va ko`p tomonlama munosabatlarini rivojlantirish tashqi siyosatimizning ustuvor yo`nalishlaridir⁶ deb ta’kidlaydi I.A. Karimov.

O`zbekiston MDH mamlakatlari bilan o`zaro munosabatlaridagi eng muhim masala suverent davlatlar bilan teng huquqli aloqalarni rivojlantirish va mustahkamlash hamda ularning potensialligiga tayanishdir.

Mustaqil O`rta Osiyo Respublikalari va Qozog`iston bilan do`stona qardoshlik munosabatlarini mustahkamlash, ular bilan qalin ijtimoiy - iqtisodiy munosabatlarini chuqurlashtirish va yanada rivojlantirish ilmiy va madaniy hamkorlikni kengaytirishni O`zbekiston tashqi siyosatining g`oyat muhim ustuvor yo`nalishi hisoblanadi.

Hamkorlikka intilish shu mintaqa mamlakatlariga tarixan xosdir. Buni umuman chegaralargina emas, balki avvalo milliy madaniyatlarining yaqinligi belgilab berilgan. Mazkur Respublikaning iqtisodiyoti o`zaro chambarchas bog`langan va bir-biriga ta’sir o`tkazib turgan bo`lib, babbaravar mushkul ahvolda qolgan ho`jalik aloqalarini saqlab qolish va mustahkamlash zarurligi yaxlit energetika, transport, irrigatsiya tarmoqlarida, suv va gaz ta’minoti tizimidan birgalikda foydalanish shart-sharoitidan ham kelib chiqadi.

Mineral xom-ashyo resurslarini va qishloq xo`jalik mahsulotini qayta ishlash sohasida tarkib topgan ishchi mintaqaviy korparatsiya ham shuni taqazo etadi.

Orol bo`yidagi ekologiya falokati oqibatlarini bartaraf etish, orol dengizini qutqarish bo`yicha birgalikdagi chora tadbirlarni amalga oshirish mintaqalararo hamkorlik doirasida alohida ahamiyatga ega.

O`rta Osiyo va Qozog`iston mustaqil davlatlarning samarali hamkorligi chegaradosh mamlakatlar, avvalo musulmon sharqi muvoffaqiyatli ravishda ro`yobga chiqarishga ham ko`maklashadi. Davlat mustaqilligi qaror topgandan keyin O`zbekiston va O`rta Osiyodagi boshqa mamlakatlarning samarali hamkorligi chegaradosh mamlakatlar, ruhiy, diniy, urf-odatlari va an’analariga ko`ra yaqin bo`lgan Osiyodagi musulmon sharqida mansub mamlakatlar bilan bevosita muloqot o`rnatish imkoniyatini qo`lga kiritdilar.

O`zbekiston tashqi siyosatining diqqat markazida MDH doirasidagi mamlakatlar bilan o`zaro teng manfaatli aloqalarini mustahkamlash bo`ladi. Chunki, sho`ro tuzumi sharoitida hukm surgan boshqaruvning markazlashtirilgan ma’muriy-buyruqbozlik usuli mustabidlik siyosati sobiq ittifoq tarkibiga kirgan mamlakatlarni iqtisodiy jihatdan bir-biriga shunday bog`lab qo`ygan ediki, natijada ular o`zaro qaramlik domiga tushib qolgan edilar. Shuning uchun sobiq ittifoq tarkibidagi ajralib chiqqan yosh mustaqil davlatlar buni chuqur his qilar va mavjud qiyinchiliklarni hamda davlatlararo munosabatning yo`nalishlarini va ustuvorligini belgilash imkoniyatini berdi.

O`zbekiston Respublikasi o`z mustaqilligining dastlabki kunlaridayoq mustaqil ravishda tashqi siyosat yurita boshladi. Tinchlik va hamjihatlik tamoyillarini ilgari surdi. O`zbek halqining mustaqillikga bo`lgan intilishini jahon hamjamiyati, xalqaro jamoatchilik qo`llab-quvatladi. Mamlakatimizning jahon xalqlari tinchligiga va xavfsizligiga mos bo`lib tushgan tinchliksevar tashqi siyosati uning jahonda mustaqil davlat sifatida tan olishini ta’minladi. Prezident I.A. Karimov ta’kidlaganidek⁷ ,,O`zbekistonning qisqa rivojlanishdagi tarixiy davrda respublikani suverent davlat sifatida topshirish yuzasidan ulkan ishlar amalga oshirildi. Bu biz O`zbekistonni jahondagi juda ko`p davlat tan olganligida, 120 dan ortiq davlatlar bilan rasmiy diplomatik yoinki 2002-yil mart oyida O`zbekiston Respublikasi Prezidentining iqtisodiy inqirozdan chiqishning mustabid siyosati asoratidan qutulishning birdan bir yo`li bir yoqadan bosh chiqarib, harakat qilish edi. Ana shu nuqtai nazardan O`zbekiston MDH dagi g`oyani qo`llab quvvatlaydi.

1991-yil 21-dekabrda Ozarbayjan, Armaniston, Belorussiya, Qozog`iston, Moldaviya, Rossiya, Tojikiston, Turkmaniston, O`zbekiston va Ukraina davlatlari boshliqlari Almaotada uchrashib MDH ga asos soldilar. Shunday qilib XX asrning so`nggi davridagi buyuk voqealaridan biri sodir bo`ldi. MDH ixtiyoriy iqtisodiy uyushma yuzaga keldi. Shundan buyon MDH ning bir necha yig`ilishlari o`tkazildi. Ularning birgalikda uzoq yillar bir davlat bo`lib kelgan millatlararo iqtisodiy, madaniy, harbiy va boshqa aloqalarni yangi sharoitlarda mustaqil davlatlararo munosabatlar tarzida davom ettirishga qaratildi. Hamdo`stlik davlatlari orasida eng qudratli, katta sa’loxiyat va ulkan ishlab chiqarish imkoniyatiga ega bo`lgan Rossiya Federatsiyasi bilan teng huquqli va o`zaro manfaatli aloqalar o`rnatish O`zbekiston tashqi siyosatining diqqat markazida bo`ldi. Shuning uchun prezident I. Karimov Rossiya federatsiyasi bilan teng huquqli va o`zaro manfaatli aloqalar o`rnatish O`zbekiston uchun juda muhimdir va biz bu maqsadimizda erishish uchun bor kuchimiz va imkoniyatlarimizni ayamaymiz. Mustaqil Davlatlar Hamdo`stligiga a’zo bo`lib 2 tomonlama iqtisodiy hamda madaniy munosabatlarni rivojlantirish O`zbekiston tashqi siyosatining ustuvor yo`nalishlaridan biri hisoblanadi.

O`zbekiston hamdo`stlik mamlakatlari ichida Ukraina va Belorussya respublikalari bilan hamkorlik va do`stona munosabatlar o`rnatishga alohida e’tibor bermoqda. Chunki, bu xar ikki davlat ham siyosiy va iqtisodiy va madaniy imkoniyatlarni, tarixiy tajriba va zamonaviy taraqqiyot omillari bilan MDH doirasidagi davlatlar o`rtasida nufuzga ega⁸.

1994-yil Kiyev shahrida O`zbekiston Respublikasi bilan Ukraina o`rtasidagi iqtisodiy hamkorlikning asosiy yo`nalishlari to`g`risidagi deklaratsiya qabul qilindi, unga ko`ra O`zbekiston Respublikasi bilan Ukraina o`rtasidagi iqtisodiy hamkorlik sanoat ( shu jumladan samalyotsozlik, еngil sanoat ) energetika transport aloqalari qishloq xo`jaligi mineral xom – ashyo qazib olish va uni qayta ishlash, fan va texnikaning ustuvor yo`nalishlaridan, shuningdek turizm va ekologiya soxalarini o`z ichiga oladi.

O`zbekiston Respublikasining Prezidenti I. Karimov 1996 – yil 24 – may kuni rasmiy tashrif bilan Ozarbayjonga keldi. Prezident saroyida I. Karimov va Ozarbayjon Prezidenti Ilhom Aliyev o`rtasida uchrashuv muloqot bo`ldi, kengaytirilgan munozaralar boshlandi. Ikki mamlakat orasida sarmoyalarni o`zaro rivojalantirish va himoyalash, soliq, bojhona, havo yo`llari, yuk tashish yo`llari, haqida 20 ga yaqin xujjat imzolandi, I. Karimov BAKU davlat universitetiga tashrif buyurdi. Bu еrga talabalar bilan uchrashdi. O`zbekiston davlat rahbariyati iqtisodiyot, fan, maorifni rivojlantirishdagi xizmatlari uchun BAKU universiteti doktori degan faxriy unvon berildi.

O`zbekiston Respublikasi prezidenti I. Karimov shu yili 28 – may kuni rasmiy tashrif bilan Gruziyaga keldi. I. Karimov va Gruziya prezidenti Eduard Shvarnadze o`rtasidagi muzokaralarda har ikkala mamlakat o`rtasidagi munosabatlar, mintaqaviy va halqaro vaziyat, MDH doirasidagi, o`rtasidagi iqtisodiy, savdo aloqalariga oid o`n beshga yaqin xujjatlar imzolandi.

1999 – yil 8 – mart kuni Gruziya Respublikasi prezidenti amaliy tashrif bilan mamlakatimizga keldi. 9 – mart kuni Do`rmon qarorgohida ikki mamlakat davlat rahbarlarining uchrashuvi bo`ldi. Unda ikki tomonlama munosabatlarni rivojlantirish, iqtisodiy hamkorlik ko`lamlarini kengaytirish, mintaqaviy xavfsizlik, jahonda yuz berayotgan dolzarb voqealari bilan bog`liq masalalar yuzasidan fikr almashildi⁹.1991-yil 21-dekabrida Ozarbayjan, Armaniston, Belorussiya, Qozog`iston, Moldaviya, Rossiya, Tojikiston, Turkmaniston, O`zbekiston va Ukraina davlatlari boshliqlari Almaotada uchrashib MDH ga asos soldilar. Shunday qilib XX asrning so`nggi davridagi buyuk voqealaridan biri sodir bo`ldi. MDH ixtiyoriy iqtisodiy uyushma yuzaga keldi. Shundan buyon MDH ning bir necha yig`ilishlari o`tkazildi. Ularning birgalikda uzoq yillar bir davlat bo`lib kelgan millatlararo iqtisodiy, madaniy, harbiy va boshqa aloqalarni yangi sharoitlarda mustaqil davlatlararo munosabatlar tarzida davom ettirishga qaratildi. Hamdo`stlik davlatlari orasida eng qudratli, katta sa’loxiyat va ulkan ishlab chiqarish imkoniyatiga ega bo`lgan Rossiya Federatsiyasi bilan teng huquqli va o`zaro manfaatli aloqalar o`rnatish O`zbekiston tashqi siyosatining diqqat markazida bo`ldi. Shuning uchun prezident I. Karimov Rossiya federatsiyasi bilan teng huquqli va o`zaro manfaatli aloqalar o`rnatish O`zbekiston uchun juda muhimdir va biz bu maqsadimizda erishish uchun bor kuchimiz va imkoniyatlarimizni ayamaymiz. Mustaqil Davlatlar Hamdo`stligiga a’zo bo`lib 2 tomonlama iqtisodiy hamda madaniy munosabatlarni rivojlantirish.

O`zbekiston tashqi siyosatining ustuvor yo`nalishlaridan biri hisoblanadi.

O`zbekiston hamdo`stlik mamlakatlari ichida Ukraina va Belorussya respublikalari bilan hamkorlik va do`stona munosabatlar o`rnatishga alohida e’tibor bermoqda. Chunki, bu xar ikki davlat ham siyosiy va iqtisodiy va madaniy imkoniyatlarni, tarixiy tajriba va zamonaviy taraqqiyot omillari bilan MDH doirasidagi davlatlar o`rtasida nufuzga ega¹⁰.

1995-yil 25-26 – may kunlari Karimov MDH ga a’zo mamlakatlar davlat rahbarlarining kengashi bo`lib o`tdi. Prezidentimiz I.A.Karimov 1999-yil 23-25 april kunlari Vashington sammitida bo`lib utgan yig`ilishda ishtirok etdi.

2.