O‘zbekitson Respublikasi Sog‘liqni saqlash vazirligi Toshkent tibbiyot akademiyasi Oilaviy shifokorlikda bolalar kasalliklari kafedrasi va bolalar kasalliklari propidevtikasi kafedrasi bolalarda o‘tkir rеmatik isitma

Patomorfologiya 
Morfologik o‘zgarishlar biriktiruvchi to‘qimalarning tizimli shikastlanishini 
aks ettiradi, ayniqsa yurak-qon tomir tizimida, bunda 4 bosqich farqlanadi: 
1. mukoid bo‘kish; 
2. fibrinoid o‘zgarishlar; 
3. granulyematoz; 
4. skleroz. 
Tasniflash 
Hozirgi vaqtda klinik amaliyotda O‘RIning quyidagi tasnifi va nomenklaturasi 
qo‘llaniladi (Rossiya revmatologlar assosiasiyasi, 2003 yil;1-jadval). 
1-jadval. Revmatik isitmaning tasnifi (ARR, 2003) 
Klinik 
variantlari 
Klinik ko‘rinishlari 
Oqibati 
QAYe bosqichi 
Asosiy 
Qo‘shimch
a 
SVT 
NYHA 
O‘RI. 
Qaytalanuvch
i revmatik 
isitma 
Kardit 
(valьvulit). 
Artrit. 
Halqali 
eritema. Teri 
osti revmatik 
tugunlari 
Isitma. 
Artralgiya. 
Abdominal 
sindrom. 
Syerozitlar 
Sog‘ayish. 
Surunkali 
revmatik yurak 
kasalligi: 
yurak 
nuqsonlarisiz; 
yurak nuqsoni 
bilan 
0 
I 
IIA 
IIB 
III 
0 
I 
II 
III 
IV 
 

---

10 
Eslatma. QAYe - qon aylanishining yetishmovchiligi; SVT - Strajyesko-Vasilenko 
tasnifiga ko‘ra; NYHA – New York Heart Association bo‘yicha funksional sinf. 
Klinik manzarasi 
1. O‘tkir revmatik isitma 
O‘RI debyuti tavsifi bemorlarning yoshi bilan bog‘liq. Maktabgacha yoshdagi 
bolalarda, angina yoki faringit kasalligi o‘tkazilganidan 2-3 haftadan keyin tana 
harorati subfebril, ba’zan febril darajaga ko‘tariladi, aksariyat holatlarda katta 
bo‘g‘imlarda, ko‘pincha nosimmetrik ko‘chib yuruvchi og‘riqlar paydo bo‘ladi. 
Bo‘g‘imlarning yuqori darajali og‘riqliligi xarakterli. Shu bilan birga, kardit belgilari 
paydo bo‘ladi: yurak urishi, hansirash, yurak chegaralarining kengayishi, yurak 
tonlarining bo‘g‘ilishi, sistolik shovqin. 
O‘smirlar va yigitlarda kasallik o‘tkir osti kechishi, bosqichma-bosqich 
boshlanishi bilan tavsiflanadi: o‘tkazilgan anginadan keyin subfebril isitma, umumiy 
holsizlik, katta bo‘g‘imlarda artrit yoki artralgiya, o‘rtacha klinik belgilari bilan kardit 
saqlanib qoladi. 
Kardit O‘RIning yetakchi va eng og‘ir ko‘rinishlaridan biri hisoblanadi. 70-
85% hollarda tashxis qilinadi. Odatda bemorlar shikoyat qilmaydi. Anginadan 2-3 
hafta o‘tgach, lohaslik, tez charchash, subfebril isitma saqlanib qoladi. Ba’zan (4-6%) 
yurak tomonidan sub’yektiv belgilar aniqlanadi: kardialgiya, yurak urishi. 
Karditning asosiy diagnostik mezoni mitral qopqoqning valьvuliti bo‘lib, 
asosan yurak cho‘qqisida I ton bilan bog‘liq bo‘lgan sistolik shovqinning paydo 
bo‘lishi bilan tavsiflanadi. Ba’zan yurak chegaralarining kengayishi (asosan chapga), 
turli darajada ifodalangan yurak tonlarining bo‘g‘iqligi va ritmning buzilishi 
(ko‘pincha - taxikardiya), shuningdek, yurakning boshqa qavatlarining jarayonga 
qo‘shilishini anglatadigan perikardning ishqalanish shovqini bilan birga keladi. Mio- 
va perikardning izolyasiyalangan shikastlanish belgilarining mavjudligi (valьvulitsiz) 
O‘RI tashxisiga shubha tug‘diradi va chuqurroq tekshirishni talab qiladi.