O`zbekstan respublikasi xaliq ta`lim wa`zirligi

Ta`lim protsesinde oqıtıwshının` sorawları

Ta`lim protsesinde oqıtıwshnın` sorawları talabalardın` biliw qa`biletin basqarıwdın` ku`shli quralı bolı esaplanadı. Oqıtıwshının`, pedagogikalıq uqıplılıg`ı joqarı da`rejede bolsa, sorawlardan sabaqtın` shaqırıq, an`law ha`m pikirlew basqıshında ken` qollaw mu`mkin. Sorawlar tek eslew, yadlaw qa`biliyetine qaratılg`an bolı qalmastan, oylawg`a, a`sirese, kritikalıq ko`z-qaras ju`rgiziwge, pikirlewge qaratılıwı tiyis.

Gu`rrin`lesiw o`tkiziw

Sabaq dawamında toqtawsız oqıtıwshnın` so`ylegenin yamasa ayırım oqıwshılar pikir almasıw usılın gu`rrin`lesiwden parıqlay alıwı kerek. Gu`rrin`lesiw tek oqıtıwshı ha`m oqıwshılar ortasında qatnas ko`rinisinde o`tse na`tiyjesi kem boladı. Sebebi, oqıwshılar ortasında tartısıw kelip shıqpaydı, izleniw kem boladı. Pikir almasıw oqıwshılar ortasında payda bolsa, onı oqıtıwshı tu`rli ko`rsetpe, soraw, eskertiw ha`m basqa usıllar menen basqarıp tursa gu`rrin`lesiwdin` paydası ko`p boladı.
Joqarı izleniwshilik da`rejesinde, o`z-ara birge islesiw menen o`tkizilgen gu`rrin`lesiw sxeması to`mende keltirilgen.

To`mende gu`rrin`lesiwge basshılıq qılıwg`a qollanatug`ın tapsırma bayan etilgen.

1. 
   Tastıyıqlaw. Gu`rrin`lesiwdı basqantsshi adam ma`lim mashqalanı tastıyıqlawshı yaki biykar etiwshi ideyanı ortag`a taslaydı.
   

Tastıyıqlawshi pikirdı birqansha jumsag`ıraq, bosıraq, bayan etip, gu`rrin`lesiwge tartadı. Gu`rrin`lesiw waqtında «Siz sonı tastıyıqlaysız», yamasa
«Siz dep ayttın`ız, biraq Polat ... ... ... deb pikirin`izge qosılmay atır» uqsag`an ko`rsetpeler berip baradı. Ko`rinip turg`anınday, oqıtıwshı gu`rrin`lesiw protsesiın dıqqat penen gu`zetedi ha`m basqaradı. Talabalar pikirinen gu`rrin`lesiwdi qızdırıw ushın paydalanıladı.

2. 
   Sorawlar. Talabalar oqıtıwshı sorawlarına qarap o`z kurslaslarnın` sorawın u`lken ko`terin`kilik ha`m jedellik penen talıqlawg`a beyimlesedi.
   
3. 
   Belgiler. Gu`rrin`lesiw protsesinde kandayda bir pikirdı aytip, bildirilip atırg`an pikirdı buwıp taslamay, dawıs shıg`armastan, tu`rli imla-belgi menen gu`rrin`lesiwdi basqarıw kerek. Oqıtıwshı ko`zlerin u`lken aship, so`ylewshini ko`rsetip tın`lawg`a belgi beriwi, pikirdi son`ına shekem esitiwin ımlap ko`rsetiwi ha`m basqalar.
   
4. 
   Tınısh turıw. Sorats ortag`a taslang`annan son` ma`lim bir tsakit tinish tunp, pikirlets ushın waqıt beriw kerek.
   

Gu`rin`lesiw waqıtında oqıtıwshı to`mendegi sorawlardı talabalarg`a beriwi mu`mkin:

• 
  Aytqan ga`pin`izge mısal keltirsen`iz.
  
• 
  Ne ushın? Sondayma?
  
• 
  Aytqanın`iz Dilbardın` ga`pine qarama-qarsı emespe?
  
• 
  Siz ha`mmenenin` pikirine qosıla alasız ba?
  

Tiykarg`ı maqset pikir ju`ritilip atırg`an ma`sele boyınsha talabalardın` pikirlewin quwatlaw, pikirlewge tuwrı bag`dar beriw. Pikirlesiw qatnasiwshıları to`mendegilerge itibar beriwleri kerek:

1. 
   Pikirlesiwde jeke qatnasıqlar ko`rsetilmegen mashqalarnı sheshiw kerek.
   
2. 
   Uzaq so`yley bermey, basqalardın` so`ylewine jol beriw kerek.
   
3. 
   Ha`r bir so`zdi oylap, talıqlap, tuyg`ını basqarıp, so`ylew ha`m ga`pti maqsetke anıq jetkiziwge erisiw kerek.
   
4. 
   Avtordın` aytajag`ın tu`siniwge urınıp, og`an hu`rmet penen qaraw.
   
5. 
   Aytılg`anlardı buzbay, qarsılıq ko`rsetpey, a`dillik penen qarsı pikir bildir.
   
6. 
   Ko`p so`ylep jiberme.
   
7. 
   Jaqsı bilmegen taraw boyınsha pikir aytıwg`a urınba.
   
8. 
   Tek g`ana gu`rrin`lesiwge baylanıslı pikirdi ayt, o`z bilimi menen maqtanba.
   
9. 
   Bir adamg`a jaqsı ko`riniw yamasa bir adamdı kemsitip so`yleme.