O`zbekstan respublikasi xaliq ta`lim wa`zirligi

Birgelikte oqıw

Uzaq waqıt oqıtıwshı oqıwshını dara ta`rtipte oqıtıwı paydalı boladı degen ideya bar. Keyingi waqıtları kishkene toparlarda oqıtıw yamasa «talaba talabanı oqıtıw» da paydalı ekenligi ko`zge taslanbaqta. Birgelikte oqıtıwda materialdı puxta o`zlestirgen talaba o`z kurslasına u`yretedi. Bunda bos talabadag`ı tartınshaqlıq jog`aladı. Bilim o`zlestriwdegi bos talabanın` qıyınshılıg`ı birgeliktegi ha`reketi arqalı saplastırıladı. Za`ru`r bolg`anda oqıtıwshının` ja`rdemi soraladı. Birgelikte oqıtıw protsesinde ku`shli talaba da, bos talaba da bilim o`zlestiriwde payda ko`redi.

2. Keys metodı

Keys-metodının` mazmunı sonnan ibarat, onda oqıwshılarg`a haqıyqıy jag`day boyınsha pikir ju`ritiw, sonda-aq, bul jag`dayda tekg`ana a`meliy ma`sele sıpatlanıp qalmastan, ondag`ı problemanı sheshiw protsesinde za`ru`rli bolg`an belgili oqıw materialı ha`m ko`rsetiledi. Jag`daydın` bunday usılda analizi
oqıwshının` ta`jriybesıne ku`shli ta`sir jasaydı, oqıwg`a qızıg`ıwg`a ha`m pozitiv motivizattsiya payda bolıwına negiz beredi.
Keys-metodı oyın tu`rindegi bilim beriw bolıp, ol o`zinde oyın menen birge intellektual jetisiw ha`m bahalaw texnologiyasın o`z ishine aladı. Jag`daydı qolay saylap alg`anı, beriletug`ın bilim menen sa`ykes keliwi ha`m onda izleniwshilikti motivizatsiyalawshı standartlıq emesligi menen ajıratıladı.
Jag`daylar haqıyqıy yamasa sha`rtli, normal yamasa normal emes, a`piwayı yamasa kuramalı, o`tkendegi, ha`zirgi yamasa keleshektegi, bahalanıwshı yamasa bahalanbaytug`ın, belgili yamasa belgisiz, ma`jbu`rli, kritikalıq, na`tiyjesiz yamasa qolay bolıwı mu`mkin.
Keys-metodıni paydalanıwda oqıwshılardı analiz islewge u`yretiw ma`qsetinde, ma`selelerdi yamasa jag`daylardı to`mendegishe ta`rtipte bayan qılıw mu`mkin.

• 
  problemalı (problemalı sonday struktura du`ziledi, ol problemalı jag`daylar kompleksini ajıratıwdı talap qılıp, olardın` tu`rlerin sheshiliw usıllarına qarap ajıratadı);
  
• 
  sistemalı (jag`daylar quramının` xarakteristikaların ha`m waziypaların anıqlaw);
  
• 
  miratnamalı (jag`dayda katnasıwshılar a`mel qılıwı ushın miratnamalar tayarlaw) ;
  
• 
  programmalı - ma`qsetli (ha`zirgi jag`day ushın ilajlar da`stu`rini islep shıg`ıw) ;
  

-diagnostikalı (jag`daydag`ı ma`sele mazmunını diagnostikalaw, onı modellestiriw ha`m optimallastırıw);
Keys usılının` tiykarg`ı wazıypası turmıs jag`dayındag`ı ma`selelerdi birme- bir ha`m tolıq sıpatlawdan ibarat. Keys metodına to`mendegi texnologik protses ko`rinisinde ko`rsetiw mu`mkin:

1. 
   Pa`nnin` jag`dayg`a bag`ıshlang`an bo`limin anıqlaw
   
2. 
   Ma`qset ha`m wazıypanı anıqlaw
   
3. 
   Problemalı jag`daydı anıqlaw
   
4. 
   Jag`daydın` modelin du`ziw, onın` haqıyqatqa sa`ykes keliwin tekseriw Keys-metodını klassta qollaw ushın sabaqta jag`day u`stinde islewdin`
   

to`mendegi algoritmi ko`rsetilgen.

1. 
   Tapsırma beriw:
   

tapsırmanı orınlaw waqıtın belgilew oqıwshılardı Keystin` sheshimini bahalaw sisteması menen tanıstırıw v) sabaqtın` texnologiyaliq modelin anıqlaw.
2. Oqıtıwshının` kiris so`zi. Tiykarg`ı sorawlardın` qoyılıwı.
3. Oqıwshılardı kishi toparlarg`a ajratıw (4 - 6 kisilik)

4.Oqıwshılardın` kishi toparlardag`ı jumısın sho`lkemlestiriw, liderlerdi belgilew

5. Kishi toparlarda juwaplar menen tarısıwdı sho`lkemlestiriw
6. Wlıwma sa`wbetlesiwdi shılkemlestiriw.

7.Oqıtıwshının` wlıwmalastırıwshı so`zi, onın` ta`repinen jag`daydın` analizi.
8. Oqıwshılardı oqıtıwshı ta`repinen bahalamwı
9. Oqıwshılardın` sabaq o`tiliw metodikası haqqındag`ı pikiri

Ulıwma alg`anda Keys-metodın oqıw protsesine engiziw mexanizmi to`menendegishe.
Oqıwshılar konkret ma`selenin` jazba ko`rinistegi qoyılıwın alıp, onı 3-4 kisiden ibarat topar u`yrenip shıg`adı, materialdı birgelikte analiz qıladı, pikir almasadı, ma`seleni wlıwma sheshiw variantın islep shıg`adı. Sonnan keyin oqıtıwshı klasta sa`wbetlesiw sho`lkemlestiredi. Sa`wbetlesiwde ha`r bir oqıwshı yamasa topar wakili qoyılg`an ma`selenin` analiz jolın ha`m qabıl etilgen sheshim variantı haqqında so`ylep beredı. So`zge shıg`ıwshılar klasta aytılg`an pikirlerge kritikalıq jandasadı ha`m o`z juwmaqların tiykarlı tu`rde qorg`aydı. Sabaqtın` bunday forması bilimlerdin` o`z-ara aktiv almasıwına, bir jola tiykarlı pikirlew ko`nlikpesinin` payda bolıwına, sa`wbettegi bir-birin biykarlawshı pikirlerdi kritikalıq bahalawg`a, jalpı juwmaqlardı qabıl etiwge alıp keledi.
Oqıtıwshı oqıwshılardı ma`selenin` sha`rti boyınsha bag`larlap turıwı ha`m olardag`ı aktivlikti qollawı, ha`r tu`rli ko`z qaraslarg`a bag`ıtlawı, qosımsha ma`selelerdi talqılawg`a qoyıwı, ko`rilip atırg`an problemag`a qarata qızıg`ıw oyatıwı kerek.
Sa`wbettin` basında yamasa sa`wbetlesiw dawamında jalg`ız pikirdi. ha`tteki ol en` optimal bolsada klassta qabıl etiliwine ma`jbu`r etiw kerek emes. Sebebi bul oqıwshılardın` aktivligini to`menletiwi mu`mkin.
Oqıtıwshının` tiykarg`ı wazıypası onın` pikirinshe durıs dep esaplang`an sheshim variantları oqıwshılarg`a jetkiziwden ibarat bolıp qalmastan, ba`lki paydalanıwg`a jo`neltiwden ibarat. Bunnın` na`tiyjesinde oqıwshı basqalardın` ha`m o`zinin` tazalıqları menen qa`telerin u`yrenip, o`z ta`jriybesin arttiradı. Sa`wbetlesiw birgelikte bolıw kerek. Oqıtıwshı ma`selenin` analizi protsesinde oqıwshılarg`a sestemalı jandasıw ta`jriybesın u`yretiw kerek.
Ma`selenin` malerialı, oqıtıwshı belgili problema haqqındag`ı mag`liwmattı tolıq aytıwı kerek. Onın` mazmunı jasırıng`an boladı. Sa`wbetlesiw dawamında ha`r qanday kelispewshilikler sol problemanın` jasırın sırların ju`zege shıg`aradı. Oqıwshının` o`zi neni biliwi ha`m bunın` ushın qanday mag`lıwmatlardan paydalanıw kerekligin anıqlawı kerek. Ol problemanın` haqıyqıy jag`dayın ha`m o`zi qa`legen jag`daydın` o`zgeshiligin biliwi kerek. Oqıwshılarg`a ma`seleni sheshiw ma`qsetin sipatlap beriw tapsırmasın beriw kerek. Problemanı anıqlaw
ha`m sipatlaw sa`wbetlesiwdın` en` a`himiyetli ha`m en` paydalı bo`limi dep esaplarıwı kerek.
Sonday qılıp, ma`seleni Keys metodı boymsha analizlets oqıwshılarg`a to`mendegi ko`risetpelerdi o`zlestiriwge mumkinshilik beredi?

• 
  iyelegen bilimdi a`melde paydalanıwdı biliw
  
• 
  ma`seleni sheshiwde birinshi na`wbette sheshiliw kerek bolg`an tiykarg`ı problemanı anıqlap biliw
  
• 
  problemanı sheshiwde mag`lıwmattı minimal, biraq jelerli shamada ajıratıp biliwdı
  
• 
  mag`lıwmat materialın analiz qılıwdı biliwdi
  
• 
  qarar qabıl etiwdi ha`m onı a`melge asınıwdan kelip shıg`atuın na`tiyjelerdi aldınnan biliwi
  

-o`z ko`z-qarasın tiykarlay alıwı, o`z qararın qorg`awdı ha`m topar qararın hu`rmetley biliwi.
Usi metod, onı tek g`ana klassik oqıtıw usılları menen birgelikte qollang`anda g`ana ha`m ma`seleni ma`qsetli qoyg`anda g`ana optimal na`tiyje beriwi mu`mkin.

3.