O’zg.
Varoq
Varoq
Xujjat
Imzo
Sana
ma’lumotlariga ko‘ra, tariq oldingi Osiyo rayonlari (Turkiya, Suriya, Livan, Iordaniya,
Eron, Shimoliy Afg‘oniston, Zavkavkazye) dan kelib chiqqan.
Tariq ayniqsa AQSH, Xindiston, Fransiya, Turkiya, Kanada va boshqa davlatlarda
katta-katta maydonlarda yetishtiriladi.
Tariq donining shaffofligi uning texnologik sifatiga ta’sir etadi. Pivo ishlab
chiqarishda kraxmalga boy, unsimon endosperm qatlami hisoblanadi. Perlovaya
yormasi olishda ham unsimon endospermning ahamiyati katta Yachnevaya yormasi
olish uchun shaffof tariq ishlatiladi.
Qobiqdor tariqda kletchatka va mineral moddalar miqdori yuqori. Kraxmal va
oqsil esa kam miqdorda, chunki qobiqda kletchatka moddalari miqdori yuqori. Gul
qobig‘idan ajratilgan donning kimyoviy tarkibi bug‘doy doniga yaqinroq.
3-jadval
Tariq donining kimyoviy tarkibi quruq moddalarga nisbatan, %
Don qismi
Oqsil
Kraxmal
Yog’
Shakar
Kletchatka Pentozalar
Kul
Qobiqdagi don
13,2
62,5
2,6
0,9
5,9
9,1
2,7
Qobiq
3,1
0,5
0,8
29,0
17,9
9,3
-
Endosperm
14,1
78,6
0,9
2,8
3,3
0,8
-
Tariqdagi oqsilli moddalar asosan albuminlar, globulinlar, gordein, glyutenin va oz
miqdorda murakkab oqsillardan iborat. Gordein va glyutenin kleykovina hosil qilish
qobiliyatiga ega, lekin uning shakllanishi uchun xamirni yuqori temperaturada ushlab
turish kerak. Kleykovina miqdori 2-26% bo‘ladi. Kleykovinasi kalta yirtiluvchan,
uvoqlanuvchan. Tariq donidagi uglevodlar 55-66% ni tashkil etadi. Mineral
moddalardan gul qobig‘ida kremniy miqdori yuqori. Qardosh respublikalarda tariqning
170 dan ko‘p navlari yetishtirilgan. Tariqning bahorgi navlari: Doneskaya 8, Drujba,
Krasnoufimskaya 95, Moskovskaya 2, Odesskiy 100 va boshqalar. Bahorgi tariq oziq-
ovqat maqsadida ishlatiladi. Tariqning kuzgi navlari asosan yem uchun yetishtiriladi.
Masalan, Siklon, Yarna, Rossava, unumli tariq va boshqalar. Respublikamizda kuzgi
tariqning O‘zbekistonda yaratilgan quyidagi navlari ekiladi: Aykor, Bolg‘ali, Gulnoz,
35
Do'stlaringiz bilan baham: |