O‘zmu xabarlari Вестник нууз acta nuuz

Tadqiqot metodologiyasi. Tadqiqot jarayonida tarixiy 
tadqiqotning xolislik va tarixiylik tamoyillari hamda 
xronologik, tizimlilik tadqiqot usullaridan foydalanildi.
Mavzuga oid adabiyotlar tahlili. G.Snesarevning
“Реликты домусульманских верований и обрядов у 
узбеков Хорезма” nomli monografiyasida [2] Xorazm vohasi 
o‘zbeklari turmush tarzidagi qadimiy dehqonchilik bilan 
bog‘liq urf-odat va marosimlar masalasi ochib berilgan. Ushbu 
tadqiqotlarda Xorazmning dehqonchilik bilan bog‘liq taqvimiy 
marosimlari tarkibidagi qadimiy qarashlar yoritib berilgan.
О.Bo‘riyev [3] Navro‘z va undagi amalga 
oshiriladigan marosimlarda taqvimlarning rolini tarixiy 
manbalar orqali izohlab bergan. Ushbu ma’lumotlar mazkur 
mavzuni yoritib berishda ma’lum darajada ahamiyatga egadir.
Muallifning “Murodbaxsh kunlar” risolasi Oy (Qamariy) 
taqvimi bilan bog‘liq qarashlarga va ushbu taqvim asosida
o‘tkaziluvchi mavsumiy marosimlarga bag‘ishlangan. XX 
asrda amalga oshirilgan ilmiy tadqiqotlarda Markaziy Osiyo 
xalqlari turmush tarzidagi taqvimiy marosimlar etnologlar 
tomonidan o‘rganilgan. Jumladan, J.X.Karmisheva tomonidan 
qozoq xalqining dehqonchilik va chorvachilik bilan bog‘liq 
urf-odatlari o‘rganilgan[4]. V.Basilov [5] tadqiqotlarida 
turkmanlarning qadimiy va islomdan keying davrlardagi 
marosimlari, taqvimiy urf-odatlari haqidagi ma’lumotlar o‘z 
ifodasini topgan. Yuqoridagi keltirilgan tadqiqotchilarning 
ma’lumotlari Xorazm hududida o‘zbeklarning yil taqvimi 
bilan bog‘liq marosimlarning qadimiy ildizlari, ularning 
rivojlanish jarayonlarini aniqlashda, shuningdek, ularning 
O‘ZBEKISTON MILLIY 
UNIVERSITETI
XABARLARI, 2022, [1/9]
ISSN 2181-7324 
 
TARIX 
https://science.nuu.uz/ 
Social sciences
 

---