O‘zmu xabarlari вестник нууз acta nuuz

Tahlillar va natijalar. Nominativ ma‘no – biror 
narsa, belgi yoki harakatning nomi bo‘lib xizmat qiluvchi 
ma‘nodir. Nominativ ma‘no voqelik bilan bevosita bog‘lanib 
nomning bosh ma‘nosini anglatadi. Masalan, gul- 
leksemasining nominativ ma‘nosi o‘simlik turlaridan biri, shu 
leksemaning o‘z ma‘nosi bo‘lsa, yigitlarning guli- kabi 
bog‘lanishda ko‘cha, figural ma ‘no kasb etadi va sara, 
noyob kabi ma‘noni anglatadi. Figural ma‘nolar badiiy 
matnlarda obrazlilik, majoz hosil etish uchun xizmat qiladi. 
Baskakov figural ma‘no ba’zan xuddi nominativ ma‘nodek 
ifodalanishini ta’kidlaydi va shu ma‘noni anglatuvchi leksema 
(nominativ ma‘no) bo‘lmaydi, topilgan izohlar ham biror 
leksemaning figural ma‘nosi bo‘lishi mumkinligini e’tirof 
etadi. Masalan, tuz- leksemasining gapning tuzi- birikmasidagi 
ma‘nosini qaymoq-, mag‘iz- leksemalarining figural ma‘nosi 
orqaligina izohlash mumkin: gapning mag‘izi-, gapning 
qaymog‘i- kabi
.
.
Mazkur holatda leksemaning sinonim bo‘la oladigan 
nominativ ma ‘nosi topilmagan chog‘da, figural ma ‘no deb 
belgilanadi. Har bir leksema faqat bitta bosh ma ‘noga ega 
bo‘ladi. Lekin figural ma ‘nosi bir necha bo‘lishi mumkin. 
Nominativ ma ‘noni belgilashda shu ma ‘no voqelikdagi narsa 
– predmetning nomi bo‘lishi, u bilan bog‘lanish kasb etishi 
talab etiladi. Masalan, til- leksemasining bosh to‘g‘ri ma‘nosi 
- og‘izda joylashgan va ta’m-maza bilishga xizmat qiladigan 
O‘ZBEKISTON MILLIY 
UNIVERSITETI
XABARLARI, 2023, [1/5]
ISSN 2181-7324 
 
FILOLOGIYA 
https://science.nuu.uz/ 
Social sciences 

---

O‘zMU xabarlari Вестник НУУз ACTA NUUz
 
FILOLOGIYA