Mavzuga oid adabiyotlar tahlili. Xuddi shu falsafa
negizida jahon adabiyotida yangi talqin shakli – modernizm
adabiyoti yetakchi o‘ringa chiqdi. J.Joys, M.Prust, F.Kafka,
X.Borxes, J.-P.Sartr, A.Kamyu, T.Eliot, V.Vulf, U.Eko,
B.Brext, S.Bekket, A.Adamov, E.Ionesko kabi yana ko‘plab
modernistik adabiyot namoyandalari inson shaxsiga turli
rakursda munosabat bildirdilar, uni har xil usullar bilan
o‘rganishga urindilar, ayniqsa, insonning ichki, botiniy
olamini, ruhiyatini, hissiyotini badiiy idrok etishga katta
ahamiyat berdilar. Bu adiblarning aksariyati inson ruhiyati
manzaralarini, unda kechayotgan tartibsiz jarayonlarni, ruhiy
tushkunliklarni, real dunyodan qoniqmaslik, uni xaos deb
bilishi, o‘z idealidagi dunyoni orzu qilishi, odamlar bilan
bo‘lgan muloqotdan qoniqmaslik, yolg‘izlik, kimsasizlik kabi
falsafiy, ijtimoiy-psixologik holatlarni ancha jonli aks
ettirdilar.
Xususan, ispaniyalik estetik Xose Ortega-i-Gassetning
ta’kidlashicha, har bir insonning ichki-botiniy olamini tashkil
qiluvchi holat-kechinmalari beadad bo‘lib, ong-tafakkur
imkoniyatlari cheklangani bois ular o‘rtasida diqqat-e’tiborga
sazovor bo‘lish uchun o‘ziga xos bellashuv kechadi.
Mohiyatan, ko‘ngil va ruhiyatda kechadigan jamiki jarayonlar
ayni shunday munavvarlik hududida ro‘y beradi [Гассет,
2008:101].
Tadqiqot
metodologiyasi.
Bugungi
aksariyat
modernist yozuvchilar ijodida inson yolg‘izligi muammosi,
muloqotda
munosib
suhbatdosh
topolmay
kimsasizlik
vaziyatiga tushgan qahramonlarni gavdalantirish masalasi
yetakchi motivlardan hisoblanadi.
Insonda
kechadigan
yolg‘izlik
muammosini
birinchilardan bo‘lib nemis psixoanalitigi Zigmund Freyd va
uning maktabi vakillari o‘rgandilar. Ularning qarashlaricha,
yolg‘izlik kishi shaxsiyatidagi narsissizm (o‘ziga-o‘zi
mahliyolik,
egoizm),
takabburlik
va
agressivlikning
hosilasidir. Ayrim psixologlarning fikricha, “Yolg‘izlik
muammosi bilan shug‘ullangan psixoanalizning barcha
vakillari fanga “yolg‘izlik sindromi” tushunchasini kiritib,
uning shakllanishida individning ilk bolalik davridagi
rivojlanishining
ahamiyatini ko‘rsatib berganlar. Bola
qurshovidagi insonlarning unga nisbatan mehr-muhabbati va
Do'stlaringiz bilan baham: |