O‘zmu xabarlari вестник нууз acta nuuz

Xulosa. Xulosa qilib aytganda, biz yana bir bor 
ta’kidlaymizki, ilmiy fantastika badiiy adabiyotida mustaqil 
janr sifatida oddiy fantastika va fentiziy janrlarini birlashtiradi. 
Ularning barchasi o‘z mushtariylarini topadi, chunki ular 
uning ongida tashvish uyg‘otadi, chunki ularning semantik 
mazmuni uni doimiy ravishda voqelik asarlarida sodir 
bo‘layotgan narsalarga mos keladigan yoki unga qarshi tanlov 
qilishga undaydi. 
Shunday qilib, absurd ya’ni bema’nilikning mavjudligi 
ko‘proq fantiziy janrlariga hosdir. V.Bek o‘zining "Risk 
Sociyety: Towards Another Modernity (Tavakkal jamiyati: 
boshqa zamonaviylik yo‘lida)" asarida dunyoda sodir 
bo‘layotgan voqealarning to‘liq noaniqligi va oldindan aytib 
bo‘lmaydigan oqibatlarini, har qanday prognozlar imkonsiz 
bo‘lib qolganda va kelajak tubdan muammoli ekanligini 
ta’kidlaydi. Aynan mana shu turdagi fantiziya asarlari 
zamonaviy kitobxon yoki tomoshabinni kitob yoki filmga 
qiziqishi haqida, toboro ilmiy fantastika janriga qiziqish 
sustlashib borishi haqida fikir yuritadi, bu esa halqni 
digradasiyaga olib kelishi mumkin. Shuning uchun ham 
zamonaviy adabiyotda, kinoprokatda va o‘yin sanoatida eng 
mashhur kitoblar Garri Potter haqidagi filmlar, “Qasoskorlar” 
haqidagi filmlar yoki Mass Effect kabi kompyuter o‘yinlari 
bo‘lib, ularning syujetidagi haddan tashqari absurdligi bilan 
izohlanadi va chuqur o‘ylashga undamaydi. 
Oxirgi ilmiy-fantastik romanlar, tahlillar xulosa 
qilishimizga imkon beradi, muammolarning jiddiyligi, 
poyetikaning 
yetarlicha 
murakkabligi 
va 
mualliflar 
tafakkurining shubhasiz o‘ziga xosligi bilan ajralib turadi. 
Ko‘rib chiqilgan barcha matnlar yorqin taassurot qoldiradi va 
ularning har biri boshqalardan farq qiladi. Ularda yaratilgan 
fantastik olamlar g‘alati, ammo psixologik jihatdan chinakam 
bo‘lib, borliqni grotesk tushunishning turli shakllari sifatida 
qabul qilinadi - "texnik" (Vatts), "sanoat" (Jarkovskiy), 
"inqiroz" (Simmons va Vinge), "axloqiy". (Dyachenko va 
Starobinets). Yozuvchilarni kelajak haqidagi xuddi shunday 
tasavvur 
birlashtiradi, 
bunda 
insoniyatga 
jannat 
kafolatlanmagan, uni ham texnologik, ham eng muhimi, 
ma’naviy jihatdan og‘ir sinovlar kutmoqda. Va shunga 
qaramay, 
mualliflar 
tomonidan 
bashorat 
qilingan 
avlodlarimizning tashqi ko‘rinishi, ehtimol badiiy noto‘g‘ri 
hisob-kitoblarga, 
mulohazalardagi 
xatolarga 
va 
ekstrapolyasiyalarning 
nomukammalligiga 
qaramay, 
hamdardlik va hurmatga sabab bo‘ladi. 
Zamonaviy ilmiy-texnikaviy hamjamiyat tomonidan, 
xususan, jahon adabiyoti kontekstida ilmiy fantastikaga 
e’tiborni jalb qilish zarurati yoki maqsadga muvofiqligining 
yana ikkita sababini ta’kidlaymiz. Birinchidan, estetik 
tasvirlar, g‘oyalar va san’at vakillari hayotda tobora muhim rol 
o‘ynaydi. Bugungi kunda badiiy dunyoqarash nafaqat buyuk 
rassomlarning dunyoqarashi, balki muhim tarkibiy qism - 
ommaviy jamiyat va ommaviy madaniyat faktini hisobga 
olgan 
holda 
– 
millionlab 
odamlarning 
kundalik 
dunyoqarashidir, ya’ni ilmiy fantastika orqali falsafiy an’anani 
ular uchun yanada tushunarli va mazmunli qilish mumkin. 
Ikkinchidan, inson tafakkuri ilmiy fantastikani muhim hodisa 
sifatida qabul qilishga nisbatan unchalik ochiq emas. 
Ma’lumki, madaniy hodisaga aylangan “Matritsa” filmiga 
ilmiy-falsafiy, nazariy qiziqish darajasi bunga yorqin misol 
bo‘la oladi va keng muhokama qilindi. “Iskusstvo kino” dagi 
ikkita maqola bu voqea haqida jiddiy mahalliy manbalarda 
topilgan narsadir. Buni hatto ushbu hodisaga bag‘ishlangan 
xorijiy to‘plamlardan biri bilan taqqoslab bo‘lmaydi. Axir, u 
yagona emas edi! Bunday holda, "Gʻarbga yetib olish" istagi 
to‘liq oqlanadi va dolzarbdir. 
Xulosa o‘rnida shuni ta’kidlash joizki, ilmiy 
fantastikada ilmiy bashoratni rivojlantirishning ko‘pgina 
masalalari, ayniqsa, hozirgi bosqichda yetarli darajada ishlab 
chiqilmagan. Fantastika janri badiiy adabiyotning asoslaridan 
biri sifatida keng qamrovli tarzda o‘rganilishni talab qiladi.