“O‘zstandart” аgentligi “Ахborot-ma’lumot markazi” Davlat korxonasi “Ўзстандарт” агентлиги

ГЕОМЕТРИК ПРОГРЕССИЯ: Ҳар бир кейинги ҳади 
олдингисини прогрессия махражи деб аталадиган муайян бир сонга 
кўпайтириш билан келиб чиқадиган сонлар қатори. 
Изоҳ – 1877-1879 йилларда француз муҳандиси Шарль Ренар 
геометрик прогрессияни ҳаво шарлари учун фойдаланиладиган 
канатлар ўлчамларини аниқлаш пайтида қўллади. Ш.Ренар қаторни 
махраж билан тузиб чиқди (10 дан бешинчи даражадаги илдиз). R5 деб 
шартли белгиланган ушбу қатор негизида кейинчалик Ренарнинг 
асосий қаторлари ва қўшимча қаторлари тузиб чиқилди.
Мисол учун, R5 қаторининг махражи 
6
.
1
10
5



ҳисобланади.
R5 
6
.
1
10
5



: 1 – 1,60 – 2,5 – 4,0 – 6,3; 
R10 
25
.
1
10
10



: 1 – 1,25 – 1,60 – 2,0 – 2,50 – 3,15 – 4,0 – 5,0 – 
6,3 – 8,0; 

---

105 
R20 
12
.
1
10
20



: 1 – 1,12 – 1,25 – 1,40 – 1,60 – 1,80 – 2,0 – … – 
2,8 – 3,15 ва б.; 
R40 
06
.
1
10
40



: 1 – 1,06 – 1,12 – 1,18 – 1,25 – 1,32 – …– 3,15 
ва б.; 
R80 
03
.
1
10
80



: 1 – 1,03 – 1,06 – 1,09 – … – 3,15 ва б.; 
R160 
015
.
1
10
160



: 1 – 1,015 – 1,03 – 1,045 – 1,06 – 1,09 – 1,12 
– … – 3,15 ва б.
Радиотехникада, кўпинча, Халқаро электротехника комиссияси 
(ХЭК) томонидан белгиланган Е қатори бўйича тузилган афзал 
сонларни қўллашади: Е
3 
2
.
2
10
3



; Е
6
 
5
.
1
10
6



; Е
12
 
2
.
1
10
12



; Е
24
 
1
.
1
10
24



. Зарур ҳолларда, шунингдек, Е
48
, Е
96
ва бошқа қаторлар ҳам қўлланади.