Payvand birikmalar. Uchma-uch payvand birikma va uni hisoblash

Ustma-ust payvand birikma va uni hisoblash
Agar ikki detal uchma-uch emas, ustma-ust qo'yilib, payvandlash amalga oshirilsa, ustma-ust payvand birikma hosil bo'ladi.
Bunday payvand birikmalarning xarakterli jihati shundan iboratki, chokning ko'vdalang kesim yuzasi burchakli ko'rinishda bo'ladi va payvandlash ikki listning ustma-ust qo'yilganligi bois, ikki tomondan bajarilishi mumkin. Bundan tashqari choklarning uzunliklari ham turlicha bo'lishi mumkinligini ko'rsatish darkor.
Listlar ustma-ust payvandlanganda ularga ta'sir etuvchi kuchga nisbatan payvand choklar tik, parallel yoki qandaydir burchak ostida hosil qilinishi mumkin. Mos holda bunday choklarni ro'para, yonbosh va qiyshiq chok deb ataiadi.
Chokning ko'vdalang kesim yuzasi rasmiga ko'ra ular botnq, qavariq va me'yoriy choklarga bo'linadi (6.3-rasm).

Burchakli chok
Payvand chokka ta’sir etuvchi kuch va kuchlanishlar ma’lumki, uning hamma nuqtalarida birdek bo’lmaydi, chunki detallarning bikrligi, beriluvchanligi bir xil emas. Bu chokninguzunligiga ham bevosita bog’liqdir. Hisoblashlarni sodda ko’rinishga keltirish maqsadida kuch chokning barcha nuqtalariga bir xilda ta’sir qilib, kuchlanishlar chok kesim yuzasining hamma qismida teng bo’ladi, deb qabul qilinadi. Payvand choklarga urinma va normal kuchlanishlar ta’sir etadi. Normal kuchlanishlarning qiymati juda kichik bo’lganligi uchun muhandislik hi- soblarida e’tiborga olmasa ham bo’ladi.
Yonbosh chok (6.4-rasm b) quyidagacha hisoblanadi:

bu yerda: 0,7 k^ k* sin 45^o -chokning bissektrisasi bo'ylab o'tuvchi kesimning balandligi. Agarda

2. 
   
   chsjning uzunligi qo'shimcha
   oshirish orqali t>[t‘] shart
   munosabat bajarilmasa, ya'ni t>[t‘] bo'lsa, u holda yonbosh yonbosh chok hosil qilish, demak chokning uzunligini qanoatlantiriladi. Bu holda muvozanat sharti quyidagicha yoziladi:
   

2k -(0,7 • t

Ro'para(a), yonbosh(b), qiyshiq(v), ro'para va yonbosh chokli(g) payvand

birikmalar
Detallarni biriktiruvchi yonbosh choklarning uzunliklari turlicha va detallarga ta'sir etuvchi cho'zuvchi (siquvchi) kuchga nisbatan nosimmetrik joylashgan bo'lsa, choklarning bir xil ishlashini ta'minlash uchun ularning uzunliklari kuch ta'sir chizig'iga bo'lgan masofaga nisbat tariqasida e1 / 12 = e₂ / 11 (bu erda: e1 va e₂ -masofa, 11 12 -chok uzunligi) olinadi (7.5-
rasm. a).

Turlicha uzunlikdagi yonbosh chokli va ro'para

chokli payvand birikma
Yonbosh chokli payvand birikmaga moment ta'sir etsa, chokda hosil bo'ladigan kuchlanish quyidagicha aniqlanadi:

bu yerda: W_r-payvand chokning qirqiladigan qismining buralishga qarshilik momenti.
Amalda ko'proq uchraydigan choklar uchun (ya'ni, chokning uzunligi detalning payvandlanayotgan enidan kichik (l < b) W_r= 0.7 k • I • b qilib olinadi. Ammo, aniq hisoblashlar uchun payvand kesimning rasmiga ko'ra, "Materiallar qarshiligi" kursida qayd qilingan tenglamalar orqali aniqlanadi.
Ro’para chok bitta yoki ikkita bo’lsa, ya’ni ustma-ust qo’yilgan detallar ham ostidan, ham ustidan payvandlansa, ular mos holda quyidagacha hisoblanadi:

(7.6) ta’ sir etsa,


Aralash choklar qo'llanilgan hollarda (6.5-rasm,b), cho'zuvchi kuch kuchlanish quyidagicha aniqlanadi:


CKH 2 ■ 0,7 • kP


^T W'k-t

Aralash chokli payvand birikmaga bir vaqtning o’zida cho’zuvchi kuch va moment ta’sir etsa kuchlanish qiymati quyidagicha bo'ladi:

Cho'zuvchi kuch va moment ta'siridagi payvand chok

Detallarni bir-biriga tik (perpendikulyar) usulda payvandlanadigan bo’lsa, ular uchma- uch yoki bir chokli chok vositasida biriktirilishi mumkin (7.7-rasm).

Uchma-uch payvandlaganda muvozanat sharti:


Burchakli chok vositasida biriktirilganda muvozanat sharti:

Detallarni tik payvandlash turlari

Kontakt payvand birikmalar

Amaliyotda turli materiallarni va qotishmalarni biriktirishga to'g'ri keladi. Mana shunday holatlarda kontaktlab payvandlash usulidan foydalanish ma'qulrokdir. Kontaktlab payvandlash kontakt materiallarida amalga oshiriladi va dumaloq, kvadrat, halqasimon, rasmdor va boshqa kesim yuzali yupqa metalldan tayyorlangan detallarni payvandlash imkonini beradi. Bunda kesim yuzalar bir xil bo'lgan detallarni payvandlash afzalroqsir.
Kontaktlab payvandlanayotgan detallar ustma-ust qo'yilsa, jarayon ikki usulda amalga oshirilishi mumkin: nuqtaviy va tasmali payvandlash

Nuqtaviy va tasmali kontaktlab payvandlash

Biriktirilayotgan detallarning qalinligi 0,01 mm dan bir necha mm gacha bo'lishi mumkin.

[<| < 3
Nuqtaviy payvandlashda detallar qalinligi nisbati bo'lishi kerak. Har bir nuqtaning diametri
payvandlanayotgan detal qalinligiga qarab olinadi. Po’lat detallar uchun: