Payvandlash toki Reja

5-rasm. Elektromagnit shuntli transformatorning chizmasi:
1 - о‘zak, 2 – birlamchi chulg‘am, 3 – shunt; 4 – chulg‘amlar, 5 – ikkilamchi chulg‘am.
Salt yurish rejimida birlamchi chulg‘ami 2 380 Vli tarmoq kuchlanishiga ulanadi.
Payvandlash konturi ochiq, unda tok yо‘q, salt yurish kuchlanishi U_syu80 V bо‘ladi. Transformatorni U_syu =(1,5...3,0) U_d shartidan kelib chiqib hisoblanadi. Yuklama rejimida, yoy yonganda transformatorning ikkilamchi chulg‘ami 5, payvandlash simlari va yoydan iborat bо‘lgan payvandlash konturi berk, undan payvandlash toki о‘tadi.
Shunt 3 chulg‘ami 4 da tok nolga teng bо‘lgan asosiy magnit oqimi F_t ning kо‘p qismi va sochilma oqim F_s shuntning magnit о‘tkazuvchi 3 orqali berkiladi, ikkilamchi chulg‘am 5 orqali о‘tmaydi. Bu holda payvandlash zanjirida tok eng kichkina miqdorni tashkil etadi. Agar shunt 3 chulg‘amida tok oshirilsa, F_s oqimi kamayadi, F_t oqimi kattalashadi, va payvandlash toki oshadi. Shunt chulg‘amida tok maksimal bо‘lganda F_s=0; F_t= F_{t max} va payvandlash toki ham maksimal.
Hozirgi zamon payvandlash transformatorlarida shunt chulg‘amida va demak payvandlash tokini boshqarish juda tekis va tashqi pо‘latdan distansion ravishda amalga oshiriladi. Qisqa tutashish rejimida payvandlash zanjiri elektrod va buyum orqali berkiladi. Flyus qatlami ostida yoy bilan payvandlash uchun qisqa tutashish toki I_št =(1,3-1,5)I_d;
Bu shart TDF markali transformatorlarning barcha konstruksiyalarida bajariladi. Bu transformatorlarning texnik tavsiflari yaxshi (1-jadvalga qarang) lekin ular katta aktiv materiallar sarfini talab qiladi (shunt о‘zagiga transformator temiri va chulg‘amlari uchun mis) demak, ularning massalari katta bо‘ladi.

Xulosa.
Men bu mustaqil ishni tayyorlash mobaynida Transformatorlar haqida umumiy
ma’lumotga ega bo’ldim.Ularni qaysi turlarga bo’linishini,qanday qismlardan tashkil topgani o’rgandim.
Xulosa qilib aytadigan bo'lsak, uch fazali transformator va bir tomonlama transformator o'rtasidagi farq asosan kirish va chiqish quvvat manbai va qo'llash sohalarida aks etadi. Shu bilan birga, yuqoridagi muqaddimadan ko'rinib turibdiki,
uch fazali va bir fazali transformatorlarning o'ziga xos xususiyatlari va afzalliklari
bor. Bundan tashqari, ushbu transformatorlarning amaliy qo'llanilishida ishlashi
uchun oqilona ishlash usuliga qat'iy rioya qilish kerak. Qisqacha aytganda, transformator elektr tizimining muhim tarkibiy qismi bo'lib, u asosan foydalanuvchilarning elektr energiyasidan xavfsiz foydalanishlarini ta'minlash uchun asl kuchlanishning ko'tarilishi va tushishi uchun javobgardir. Transformatorning ishlashiga turli xil nosozliklar salbiy ta'sirini hisobga olgan holda, elektr tarmoqlari nosozliklar paydo bo'lishining oldini olish, profilaktika sinovlari orqali mumkin bo'lgan nosozliklarni aniqlash va oldini olish uchun zarur choralarni ko'rishi kerak. Sinov natijalariga ko'ra, profilaktik sinov quvvat tizimi va transformatorning normal ishlashini ta'minlashda bir nechta funktsiyalarni bajargan.Hozirgi kunda hayotimizni transformatorlarsiz tassavur eta olmaymiz.O’zgaruvchan tokda ishlavchi har qanday qurilmani ishlatishimizda Transformatorlarni o’rni katta.

Foydalanilgan Adabiyotlar:

1. 
   G.N.Aleksandrova “Teoriya elektricheskix apparatov” M.Energiya 1985g.
   
2. 
   SH.Ђ.Nasriddinov “Kon elektrotexnika” II qism “Konchilik korxonalarining elektr uskunalari” O’quv qullanma Tashkent 1995y.
   
3. 
   A.I.Xonboboev, N.A.Xalilov “Umumiy elektrotexnika va elektronika asoslari” Toshkent 2000y
   
4. 
   Babichev Yu.E. Elektrotexnika i elektronika. CH. 1: Elektricheskie, elektronnыe i magnitnыe tsepi: Uchebnik.-2006g.