Pdf-xchange 0 Examples

KIMYO LABORATORIYA DARSLARIDA MULTIMEDALI AXBOROT 
TEXNOLOGIYALARIDAN FOYDALANISH 
Mamatova Z.X. 
Farg’ona davlat universiteti 
Yangi axborot kommunikatsiya texnologiyalaridan aniq va tabiiy fanlarni 
o’qitishda foydalanish, ta’lim jarayonida dolzarb masalalardan biri bo’lib 
kelmoqda. 
Kompyuterli modellashtirish orqali turli laboratoriya ishlari, ko’rgazma va 
tajribalarni bajarish, namoyish tajribalarini o’tkazish, axborot kommunikatsiya 
texnologiyalari (AKT)dan foydalanish o’quvchilarni takrorlash orqali o’z 

---

59 
bilimlarini puxta o’zlashtirishlarida, egallayotgan malaka va ko’nikmalarini 
mustahkamlashlarida keng imkoniyatlar yaratadi. 
Kimyo darslarida, ayniqsa, laboratoriya, ko’rgazma va tajribalarini 
bajarganda AKT ning quyidagi dasturlaridan foydalanish mumkin: 
- kimyo fanidan laboratoriya ishlarini, ko’rgazma va tajribalarni Adobe 
Photoshop va Flash dasturlari orqali bajarish; 
- yangi mavzu materiallarini Microsoft PowerPointda taqdimot ko’rinishida 
tayyorlab multimedia proyektori yordamida ekranga tushiriladigan interaktiv 
illyustratsiya; 
- tinglovchilarga dars davomida Microsoft Excel dasturi yordamida himik 
bog’lanishlar grafik diagrammalarini chizish; 
- tinglovchilar tomonidan darsda kompyuter texnologiyalari yordamida 
(Ms PowerPoint, Ms Excel va boshqa) o’quv materiallarini mustaqil o’rganish 
jarayoni. 
Misol uchun o’qituvchi kimyo fanining laboratoriya mashg’ulotini 
multimedali axborot texnologiyalaridan foydalanib darsni olib borsa, o’quvchilar 
ko’rgazmalarni ko’rib fanni juda yaxshi o’zlashtiradi. Masalan, “Karbon 
kislotalarning olinishi va kimyoviy xossalari” mavzu bo’yicha laboratoriya 
mashg’ulotini multimedali axborot texnologiyalarining dasturlari bo’yicha 
probirkalardagi moddalarni bir-biriga aralashtirib qanday natija olish 
mumkinligini ko’rish qiyin emas. 
Ta’lim jarayonida kompyuter dasturlaridan foydalanib o’qitish 
texnologiyasi ta’lim oluvchining o’qish jarayoniga muammoli va ijodiy 
munosabati bilan nazariya va amaliyotni o’rganish bo’yicha kompleks faoliyatni 
mujassamlashtiradi. Undan foydalanish ta’lim oluvchilarda mustahkam, 
anglangan bilim va ko’nikmalarni shakllantirishga , bilish qobilyatlarini 
rivojlantirishga imkon beradi. 
Pedagoglar ta’limi tizimidagi laboratoriya mashg’ulotini loyihalashtirish 
jarayonida loyihalashtiruvchining ixtiyorida bo’lgan nazariy axborot va 
ehtiyojlarni tahlil qilishda olingan empirik ma’lumotlar quyidagi nuqtai nazardan 
talqin qilinadi: o’qitish dasturini yaratish, unga muvofiq ravishda o’quv 
materiallarini saralash, moslashtirish yoki yozish, ulardan ta’limda foydalanish 
uslubiyotini ishlab chiqish, ta’lim oluvchilarning belgilangan maqsad tomon 
siljishini o’lchash uchun ishlatiladigan baholash tartibi(nazorat shakllari va 
usullari)ni o’rganish.
Shunday qilib, pedagoglarning bunday ta’limi tizim rivojining zamonaviy 
bosqichida loyihalashtirilgan o’qitish mutaxassislarning kasbiy mahorati o’sishini 
faollashtiruvchi va asoslovchi vosita sifatida alohida ahamiyat va dolzarblik kasb 
etadi, chunki u o’qituvchi va o’quvchilarning o’zaro munosabatlari tizimini 
hamkorlik tamoyiliga asoslangan va tinglovchining individual rivojlanishiga 
yo’naltirilgan holda tubdan o’zgartiradi. Loyihalashtirish faoliyatining 
elementlari kiritilishi va uning rivojlantirilishi ta’lim muhitining bir xilligi va 

---

60 
o’quv jarayonining monotonligidan chetlashishga imkon beradi, ish turlarini 
o’zgartirishga sharoit yaratib beradi.