«Pedagogika» fanining predmeti, maqsad va vazifalari

Педагогика тажрибасини ўрганишда қуйидаги илмий тадқиқот методлари:

1. 
   Кузатиш, суҳбат, текшириш, эксперимент методлари сингари фаолият натижаларини ўрганишдан иборат”
   
2. 
   Ҳозирги вақтда қуйидаги методлар асосида ишлайди. Булар: педагогик кузатиш, сўраш, ўқувчилар фаолияти натижалари ва ўқув-тарбия муассасалари ҳужжатларини ўрганиш, педагогик эксперимент, моделлаштириш, илғор тажрибалар ниўрганиш ва ёйиш, социологик, математика ва статистика материалларини ишлаш кибернетика, анкета, интервью олиш ва тасвирга олиш сингари методлардан фойдаланилади.
   

Эксперимент метод. Эксперимент методлари шароитига қараб турли хил қўлланилади.

1. 
   Табиий эксперимент (яратувчи, ихтиро қилувчи экспериментлар. Асл ҳолича таълим-тарбия муаммолари маълум, суҳбат, кузатиш ва анкета асосида ўқувчининг ўқишжараёнида, ўз-ўзини назорат қилиш сингарилар) аниқланади
   
2. 
   Ўқувчиларнинг онглилигини яратувчи эксперимент. (тадқиқотчи бирор маъно бўйича тахминий режа асосида ўқувчи фаолиятининг ўқув жараёнида ўзини-ўзи назорат қилиш усулларини, йўллари текширилиб маълум бир илмий педагогик хулоса чиқариладиган тажриба дейиш мумкин). Бу методдан чиқарилган хулосалар бошқа ҳамма мактаблар ҳаётига тадбиқ қилиниши учун назорат экспериментидан ўтказдирилади. Чиқарилган педагогик хулоса эса ўз навбатида мазкур масалани ҳал қилишнинг назарияси ва методологияси бўлиб педагогика ютуғи ҳисобланади.
   
3. 
   Табиий эксперимент бунинг асосчиси рус психологи А..Ф.Лазурский ҳисобланади. Бу метода мактаб фаолияти асл ҳолда ўрганилади. Масалан, мактаб интернатининг тарбиячилари ўқувчиларнинг ўзлари ҳақидаги ғамҳурлигини табиий текширишда печда ёқадиган ҳўл ва қуруқ ўтин воситасида аниқланган. Болалар яшайдиган бинода яқин жойда ҳўл ўтин борлиги, узоқроқ жойда қуруқ ўтиндан фойдаланишнинг самарасини текширишни кўрсатиш мумкин. Шундай қилинса натижа ҳақиқий бўлади.
   

Суҳбат методи. Илмий мақсадда олиб бориладиган суҳбатнинг аниқ мақсади, вазифаси, шакли ва уларни ўтказиш методикаси мавжуд. Суҳбатлар индивидуал, гуруҳли ва жамоа турлари бор. Тадқиқотчи суҳбат олиб боришни ва уни керакли мақсадли томонга йўналтира олиши ғоят муҳимдир. Суҳбат олиб борувчи қуйидаги педагогик қоидаларга риоя қилиши шарт:
а) суҳбат саволларини олдиндан белгилаш;
б) вақти ва жойини белгилаш;
в) суҳбат иштирокчиларини белгилаш (сони, миқдори);
г) қулай шароит яратиб очиқ суҳбатлашиш;
д) суҳбатдошга ўз фикрини айтишга имкон бериш;
е) сергак ва бачкана бўлмаслик;
ж) суҳбатдош ҳақида биографик маълумотга эга бўлиш;
з) олинган материални ўз вақтида ишлаб чиқиш ва қўшимчалар қилиш.
Суҳбатдан илмий хулоса чиқариш.




Анкет аметоди.
Бу методни qўллашда qуйидаги талабларга амал qилиш керак:

1. 
   Анкеталар ўqувчиларнинг педагогик ва руҳий тавсифини тузишнинг манбаи ва универсал воситасига айлантирмаслиги керак.
   
2. 
   Анкеталар жуда ката ва ноаниq бўлмаслиги керак.
   
3. 
   Анкетани ўтказишда болаларнинг ёш хусусиятларини ҳисобга олиш ва ваqт нормада берилиши керак ва ҳоказо.