Pedagogika va psixologiya” kafedrasi «pedagogik texnologiya va pedagogik mahorat» fanidan o’quv-uslubiy majmua guliston– 2017

Nazorat topshiriklari:

1. 
   Tarbiyachilik mahorati bilan o’qituvchilik mahoratini takkoslang. Uxshash va farkli tomonlarini ajratib bering.
   
2. 
   Mahorat –
   

A. Kasb bilimdonligi.
B. Tajribaliliq
V. Ijodkorliq
G. Nazariya va amaliyot birligi.
D. Fidoyiliq

3. 
   Tarbiyachi faoliyatining xusiyatlarini misollar bilan yozma bayon eting.
   

4. 
   Tarbiyachining shaxsiy namunasi deganda nimani tushunasi?
   

A. Fanni kizikarli kilib utkazishini.
B. Maktabda uzini tutushini.
V. O’quvchilarni xurmat kilishini.
G. Kizikarli tadbirlar utkazib turushini.
D. Insoniy va kasb xususiyatlarining mukammalligini.

5. 
   Tarbiyachilik kobiliyati nimalarni uz ichiga olishini tekshirib kuring.
   
6. 
   Tarbiyalanuvchida uziga ishonch xosil kildirish:
   

A. Tarbiyachining asosiy maqsadi.
B. Tarbiyachining vazifasi.
V. Tarbiyachilik kobiliyati.
G. Obru orttirish yuli.
D. Faoliyatining natijasi.

6. 
   Tarbiyachilik mahoratining tarkibiy kismlari.
   

O’qituvchining maqsadi:
Tarbiyachilik mahoratining tarkibiy kismlarini urgatish, yaxlit tizim sifatida ma’lumot berish.
Talabalarda moxir tarbiyachi bulish kizikishini xosil kilish.
Tarbiyachiga xos fazilatlarni egallashga urgatish.
Identiv ukuv maqsadlari:

1. 
   Tarbiyachilik mahoratining tarkibiy kismlarini tushuntiradi.
   
2. 
   Tarbiyachilik mahoratini tashkil etuvchi tizimlarin sharxlab beradi.
   
3. 
   Ijobiy ta’sir etish printsiplarini tekshirib kuradi.
   

Pedagogikada tarbiyachilik mahorati butun bir tizim sifatida uzaro boglik uchta tarkibiy kismga bulinadi: Texnologiq ijtimoiy-psixologik (munosabatlar) va etika.

Texnologik tizim yoki texnologiya bu pedagogika kuchini rejali va kutilgan natijalarga erishishgan imkon beradigan, shaxsga va jamoaga anik tasir kursatish vositalari tizimidir. Kasbiy texnika moxiyati nimada? Bu tarbiyachining o’quvchilar amaliy faoliyatini tashkil kila olishida, gap o’quvchilarning uz xayotlarini uyushtirishda ixtiyoriy ishtiroki, o’z-o’zini bohkarish xakida borayapdi.
Afsuski, navbatchilikni, jamoa bulib kino, teatr, muzeylarga borishni, bayram, munozara, kechalarni uzi uyushtirayotgan sinf raxbarlarini xali xam uchratish mumkin. Lekin shunday maktablar xam borki, yukorida sanab utilgan tadbirlarni yukori sinf o’quvchilari muvaffakiyat bilan amalga oshirmokda. Tarbiyachi maslaxat beradi, konferentsiya, olimpiada, sport musobakalarini tayyorlashda yordam beradi. Texnologik jarayon shunday kuriladiki, tarbiyachi ijodiy izlanishga chorlanadi, bolalar tashabbuskorligi yuzaga keladi.
Tarbiyachining o’quvchilar o’z-o’zini uyushmalari bilan xamkorlikda ishlashi unga yangi va murakkab masalalarni xal kilish uchun vakt ajratadi. Texnologik tizimda tadbirlar muxim urin tutadi. Tadbirlar o’quvchilarning akliy rivojlanishi, tugri tasavvur tushunchalarini shakllantiradi. Tarbiyachining mahorati har bir o’quvchiga aloxida yondashuvni topish, o’quvchi iste’dodida namoyon buladigan xolatlarda uning faolligini oshirishga karatiladi. Tarbiyachi uyushtiradigan tarbiyaviy tadbirlarga asosiy talablar: tarbiyaviy tadbirlar tasodifiy bulmasligi, har bir tadbirga puxta tayyorgarlik kurish.
Munosabatlar tizimi Tarbiyachi mahorati-bu bolalar munosabatlariga muljal olish san’atidir. O’quvchilar bir birlari bilan har kuni kurishadilar, ular birgalikda kuvonadilar, katta va kichik kungilsizliklarni kechiradilar.tarbiyali tarbiyachi insoniy munosabatlar kirralarini ajrata oladi. Lekin tarbiyachi kanchalik sezgir bulmasin, bolalar jamoasi tashkil kilinmagan bulsa u o’quvchilar diliga yul topa olmaydi. Chunki jamoa o’quvchi shaxsi shakllanishining etakchi omili sifatida ijtimoiy munosabatlar ichida muximi xisoblanadi. Munosabatlar tizimi shaxs sifatida har bir jamoa a’zosining kimmatli tomonini ochib beruvchi tugri, baxollovchi muxokamalar shakllanishiga asoslanadi. Shuning uchun jamoa ijodiy faoliyatini tashkil etishda ishning yakuniy boskichi-suxbat muximdir.
Baxo xayrixoxlik shaklida berilishi kerak. Tugri munosabatlar shakllanishiga kuyidagicha usullar xam ta’sir kursatadi: yakuniy yigilish, «chakmok» nashri, xulk muxokamasi. Bolalar orasidagi munosabatlarga moxirona raxbarlik kilish uchuntarbiyachi jamoa ichi va jamoalar aro ziddiyatlarni bilishi kerak. Bu ziddiyatlarning barxam topishi tarbiyachi shaxsi, uning tarbiyalanuvchilar bilan munosabatlari harakteriga bogliq Xakikiy moxir tarbiyachi bu ziddiyatlarni barxam toptirishda bolalr jamoasi, bolalar munosabatlari kuchidan foydalanadi.
Tajribali tarbiyachi uz tengdoshlari bilan salbiy munosabatlar shakllangan o’quvchilarga axamiyat beradi. Har bir o’quvchini jamoa munosabatlariga kiritish uchun kuyidagilarga e’tibor berish zarur:

• 
  har bir o’quvchi bilan ishlashda yakin pedagogik tophiriklar kuyish;
  
• 
  uzaro xayrixoxliq uzaro yordam muxitini shakllantirish;
  
• 
  oilani tarbiyaviy ta’sirini xisobga olish;
  
• 
  bolalarning uzaro alokalarini kuchaytiruvchi, ijodiy faoliyatini rivojlantiruvchi faoliyatlirnitashkil kilish;
  
• 
  o’quvchilarga uzaro teng, adolatli munosabatda bulish.
  

Etik tizim. Agar tarbiyaviy vosita, usul va metodlar orkasida etakchi goya turmasa, texnologik tizim va munosabatlar tizimi yukori tarbiyaviy natijalarni bermaydi. Pedagog va jamoa dikkat markazida motivlar bulishi kerak. Bu motivlar xakki har bir o’quvchi, sinf, maktab harakat kiladi. Katta maqsadlar pedagogning ijobiy ta’sir etishi tamoyillari tizimiga tayanishni talab kiladi. Ular kuyidagilar: tarbiya va turmushning birlig; bolalar mustakilligi va o’z-o’zini tarbiyalashning birligi; fukarolik va insoniylikning birligi; estetika va etika alokadorligi; talabchanlik va ishonch birligi; o’quvchi shaxsiga extiyotkorona munosabat; jinsiy tafovutlarni xisobga olish; bolalarning axlokiy va jismoniy sogligi xakida kaygurish; me’yorga amal kilish printsiplari.
Etik tasavvurlarning tarbiya texnologiyasi bilan uzluksiz alokasi bulishi uchun pedagoglar kuyidagi mavzularda suxbatlar olib borishlari mumkin: Burch va ota-onalar oldidagi majburiyatlar; burch va istak uygunligi; istaklar va extiyojlar uygunligi; «vijdon», «vijdon azobi» tushunchalarining axlokiy moxiyati.