Pedagogika va psixologiya” kafedrasi «pedagogik texnologiya va pedagogik mahorat» fanidan o’quv-uslubiy majmua guliston– 2017

Jamoatchilik va ota-onalarni bolalar jamoalari bilan tarbiyaviy ishlarga jalb etish.

O’qituvchining maqsadi:
Bola tarbiyasida jamoatchilik ta’sirini talabalarga tushuntirish. Ota-onalarning olalar jamoasida tarbiyaviy ishlarni amalga oshirishdagi ishtirokini bayon etish.
Jamoatchilik orasida uzlarini yaxshitutishga odatlantirish.
Identiv ukuv maqsadlari:

1. 
   Jamoatchiliq maxalla va turar joylarning yoshlar tarbiyasiga ta’sirini izoxlaydi.
   
2. 
   O’quvchilar jamolarida tarbiyaviy ishlarni tashkil etishda ota-onalarning ishtiroklarini taxlil etadi.
   
3. 
   O’qituvchining ota-onalar va jamoatchilik bilan tarbiyaviy tadbirlarini utkazishiga metodik yordam kursatishlarini dalillab boradi.
   

O’qituvchi mahoratining nozik tomonlaridan biri ota-onalar va jamoatchilikning yoshlar tarbiyasiga ta’sirini kuchaytirish xisoblanadi.

Jamoatchilik yoshlarning tarbiyasiga turlicha ta’sir etishi mumkin.agar jamoat joylarida, ota-ona va maktab o’qituvchisining nazoratidan tashkari bulgan bolaga atrof muxitdagilar befark karasa, ularda ayrim salbiy odatlar paydo bulishi kuzatiladi. Ayniksa, boshkarilmaydigan, noformal jamoat tuplanmalarida yoshlarda turli odob-axlok koidalarining buzilish xollari kuzatiladi. Chekish, ichish, giyoxvandliq ugrilik va boshka illatlarga duch keladilar. Ba’zan beixtiyor ularga kushilib kolish xollari uchraydi.
Bunday xollarning oldini olish maqsadida ota-onalar va o’qituvchilar bolalarning bush vaktlarida nima bilan shugullaniglarini, kimlar bilan kanday joyda bulishlarini nazorat kilishlari kerak. Maxalla va turar joylarda yoshlarning mazmunli vakt utkazishlari, xunar-kasb, ijodkorliq jismoniy tarbiya va sport bilan shugullanishlari yulga qo’yiladi.bu tadbirga ishlab chikarish faollari, maxalla jonkuyarlari barcha barobar kiritilishi zarur. Maxalla oksokollarihar bir oilaning axvolida xabardor bulishlari, lozim bulganda begaraz yordam kulini chuzishlari kerak.
Respublikamizda maxalla jamgarmasining tashkil etilishi, uz uzini boshkarishning demokratik asoslarda yulga kuyilishini. Har bir oilaga aloxida e’tibor berilishini ta’minlaydi.Maxalla har doim xalkimizning udumlari, urf-odatlari va an’analariga tayangan xolda ulkan tarbiyaviy vazifalarni bajaradi. Keksalarning pand-nasixatlari, kattalarningg ibrat namunasi, uzaro yordam , bir-birlarini kullab kuvvatlash maxalla axlini inok va totuvlikka, maxalla sha’nini yukori darajada saklashga da’vat etadi.
«Bir bolaga etti maxalla ota-ona» degan makolga amal kilib, maxalla axli har bir yoshning yurish-turishi, xulk-atvori, xatti- harakatini kuzatib boradi.ijobiy xislatlaridan faxrlanadi, salbiy kurinishlarining oldini oladi.
Yoshlar tarbiyasiga mexnat jamolarining ta’siri kuchlidir. Mexnat jamoalari kishilarni anik maqsad asosida uyushtiradigan, dustliq urtokliq mexr-okibat va boshka ezgulikka yunaltiradigan ijtimoiy muxitdir.Aynan shunday muxitda buyuk kelajakka intiluvchi va uning asoslarini mustaxkamlorvchi avlod voyaga etadi.
O’qituvchi oila, maxalla va jamoatchilikning yoshlar tarbiyasiga ijobiy ta’sir etishini yunaltirib boradi.uzining ilmiy pedagogik bilimlarini ota-onalarning tajribalariga boglagan xolda, maktabda va undan tashkarida bajarilayotganta’lim-tarbiyaviy tadbirlarga keng jamoatchilikning e’tiborini karatadi.
Ota-onalarga dars jarayonida ishtirok etish, uz farzandlarining bilim saviyasi kanday ekanligini kuzatish, olayotganbaxolari xakikatga kay darajada mos ekanligini aniklash, uy vazifalarini bajarishda nimalarga axamiyat berish zarurligini bilib olishga sharoit yaratadi.
Maktabda o’quvchilarning akliy kamolatini sinab kuruvchi tadbirlar (utkir zexnlilar tanlovi, savol-javob kechalari, muxokama va munozaralar, olimpiadalar) utkazib turiladi. Bu tadbirlarga ota-onalarni taklif kilish, vfaol ishtirok etishlariga erishish foydalidir.
Xatto oddiy kuzatuvchi bulib utirganlarida xam uz farzandining xammadan aklli, zukko ekanligidan faxrlanish, yoki bolasining notugri berib kuygan javobidan xayajonlanishlari, kelajakda yaxshirok tayyorgarlik kurishni ta’minlashga turtki buladi.
Ammo barcha ota-onalar xam farzandlarining ta’lim tarbiyaviy tadbirlariga faol katnashavermaydilar. Ba’zi birlari o’qituvchiga xalakit bermasltik uchun maktabga kelishga jur’atsizlik kilishsa, boshkalari esa faqat xujalik ishlarida yordam berish uchun kelishadi.shu sababli o’qituvchi ota-onani tarbiyaviy ishlarga jalb kilishi kerak.
Ota-onalar sinf xayotiga katnashgan xolda, bolalarga yordam kursatish, ular kila olmaydigan ishlarni urgatishga va ular faoliyatini nazorat kilishga asoslangan bulishi kerakligini tushuntirishlari lozim.
Kupchilik maktablarda uz kishloq tuman, shaxrini urgani uchun «yosh ulkashunoslar» tugaraklari tashkil etiladi.
Boshka ekskursiyalar me’morchilik yodgorliklarini urganish uchun tashkil etiladi. Muzeylarga kilinadigan ekskursiyalar xam juda foydalidir. Ekskursiyalar natijasida bolalarda ijodiy ishlar namoyon bulishi kerak. Kurgan ob’ektlar xakida rasmlar, maketlar yasalishi, ma’ruzalar tayyorlanishi kerak. Asosiysi, bu ishlarni bolalar uzlari bajarishi kerak. Kattalar esa yordamlashishlari va ularning faoliyatini tugri yunaltirishlari zarur.
O’qituvchining ota-onalar bilan suxbatlari.
Ota-onalar yigilishlarida pedagogik mavzulrarga bagishlangan suxbatlarni doim utkazib turish maqsadga muvafikdir. Ota-onalarni ma’lumotli kilish, ularni pedagogiq madaniyatini oshiradi.
Ota-onalar bilan utkaziladigan suxbatlarning muximi deb kuyidagilarni kursatish mumkin.

1. 
   Bolalar shaxsi xakida kaygurish ota-onalarning insoniy burchidir.
   
2. 
   Aynan sif uchun o’qituvchining tarbiyaviy ish metodlari va uning mazmuni.
   
3. 
   Bola shaxsining oilada shakllanishi.
   
4. 
   Oilada bolaning axlokiy tarbiyasi.
   
5. 
   Bolalarga yaxshi ukish va bilimlarni egallashga kanday yordam kursatish kerak.
   
6. 
   Oilada bolalardagi mexnatsevarlikni tarbiyalash.
   
7. 
   Oilada dam olishni tashkil etish.
   
8. 
   Bolalarda madaniyatlilikni tarbiyalash.
   
9. 
   Bola harakteridagi salbiy kamchilikni yukotish.
   
10. 
    Bola tarbiyasida ota-onaning obruyi.
    

Ota-onalar bilan yigilishlarda suxbatlar utkazish uchun o’qituvchi puxta tayyorlanishi lozim. Mavzu tanlash anik sharoitni xisobga olagn xolda buladi. bunda ota-onalarining bolalar tarbiyasiga kay darajada tayyorligi, ular pedagogik madaniyati, o’qituvchi oldida turgan anik tarbiya maqsadi, bolalarni tarbiyalanganlik darajasiga boglik buladi. suxbatlarni izchilligi shunday bulishi kerakki, u ota-onalarni bilimlar majmui bilan kurollantirishi kerak.

Birinchi suxbat xamma sinflarda bir xil bulishi kerak. Ukuv yilining boshlanishida o’qituvchi o’quvchilar bilan birga olib boriladigan asosiy tarbiyaviy ishlarning mazmuni va usullari bilan tanishtiradi. U ota-onalarni tarbiyachining uz oldiga kuygan vazifalari bilan tanishtiradi. Kanday natijalar olishni kuzda tutayotgani, bu maqsadga erishishda kanday tarbiya usullaridan foydalanmokchi ekanligi bilan tanishtiradi.
Eshituvchilar esa maxsus pedagogik tayyorgarlikka, tarbiyada amaliy natijalarga ega bulmagan kishilardir. Shu sababli, asosiy tayyorgarlik va tarbiya maqsadi ota-onalarga tushunarli bulishi, ular har bir pedagogik fikrlarni tushungan xolad uz oilasida tarbiyani maktabdagiga mos xolda tuzishni anik tasavvur kila olishi kerak.
O’qituvchi suxbat utkazishga tayyorlanish jarayonida . oiladagi tarbiyani mavzuga boglagan xolda kanday tashkil etish, o’quvchilarda u yoki bu ko’nikmalarni tarbiyalash, u yoki bu shaxsiy sifatlarni shakllantirish xakida anik maslaxatlar va ko’nikmalar beradi.
Ota-onalar yigilishidagi suxbat 20-25 min. davom etadi. Suxbat shunday tuzilishi kerakki bir tomondan ota onalarga pedagogik bilimlar majmui bersin, ikkinchi tomondan ularni uz tarbilash tajribasi xakida uylashga, uni taxlil kilishga, uziningkuchli tomonlari va kamchiliklari xakida fikr yuritishga majbur kilsin.
Salbiy ishlarni muxokama kilishda o’quvchilar va ota-onalarning nomlarini aytish juda extiyotkorlikni talab kiladi. Bola rivojlanishidagi, uning xulkidagi kamchiliklar xakida ota-onalar bilan aloxida gaplashish zarur.
Suxbat samarali bulishi uchun ota-onalarda xosil bulgan savollar, fikr almashishlar kurib chikilishi maqsadga muvofiq Suxbat jonli bulgan xolda ular uchun muxim masalalar kutarilishi kerak. Suxbat jarayonida bolalarning ishlari, rasmlari, albomlar, devoriy gazeta v.x.q lar kursatilishi yaxshi natija beradi. Bolalar ishlari bilan tanishish ota-onalarni boshka bolalarning ishlari bilan solishtirib, bola nimalarga erishgani va kaysi tomondan yordam berishi kerakligi xakida anik fikrlar tugilishiga olib keladi. Suxbat oxirida o’qituvchi suxbat mavzusida bayon kilingan fikrlarning kiskacha kullanmasini esdalik sifatida tarkatish maqsadga muvofiq