Pirometallurgiya fanidan ma'ruza mashg’ulotlari

Sulfidlarning oksidlanish mexanizmi
Adabiyotda sulfidlar oksidlanishning ikkita ehtimollik mexanizmi uchraydi-oksidli va sulfatli nazariyalar. Ikkala nazariya tarafdorlari kimyoviy reaksiyaning birinchi bosqichi bo’lib kislorodni sulfid sirtida xemosorbsiyasini qabul qilishadi.
Oksid nazariyasiga muvofiq, xemosorbsiya rivojlanishi jarayonida sulfid sirtidagi kislorod tegishli metallarning oksidlanishiga olib keladi. Paydo bo’lgan oksid oltingugurt angidridi bilan reaksiyaga kirib sulfat paydo qilishi mumkin. Sxemada buni quyidagicha keltirish mumkin:

2MeS + SO₂ = 2 MeO + 2SO₂

SO₂ + 1/2 O₂ = SO₃
MeO + SO₃ = MeSO₄
Sulfat nazariyasining tarafdorlari xemosorbsiya natijasida kislorod molekulalari atomlarga parchalanadi deb hisoblayli. Reaksiya natijasida sulfat, oksid yoki metall hosil bo’lishi mumkin. Sxemani quyidagi bosqichlardan o’tadi deb tasovvur qilish mumkin:
MeS + 2O₂ = MeSO₄
MeSO₄ = MeO + SO₃
SO₃= SO₂ + 1/2 O₂
MeS + 3MeSO₄ = 4MeO + 4SO₂
MeS + MeSO₄ = 2Me + 2SO₂


Eritmadagi sulfidlarni oksidlanishining alohida xususiyatlari
Suyuq sulfidlarning oksidlanishi bir qator alohida xususiyatlarga ega:
1) Oksid va sulfid eritmalarining bir-birida yuqori eruvchanligi;
2) Me-S-O sistemasini ikkita suyuqlikga qatlamlanishining keng mintaqasining mavjudligi:
3) Suyuq sulfidlar oksidlanishining bir qancha yuqori tezliklari;
4) Suyuq holatdagi moddalar diffuziyasi koeffisientlarining birmuncha baland qiymatlari:
5) Oksidlanish jarayonida paydo bo’ladigan gaz mahsulotlarini atrof muhitga o’tishini osonligi.

11- ma’ruza
TIKLANISH JARAYONLARI


Reja:
1. Tiklanish jarayonlari.
2. Oksidlarni gaz bilan tiklanish jarayonlari-ning termodinamikasi.
3. Uchmaydigan metal oksidlarni gazli tiklanish reaksiyasini termodinamikasi.