Pnevmatik yuritmalari, ularning sxemalari va elementlari

 
 
 
 
 
9.16-rasm. Plastinali 
aylantiruvchi 
pnevmodvigatel

---

 
9.14-rasm. 3D-
formatdagi pnevmatik 
porshenli tsilindr 
qirqimi 
 
9.15-rasm. Dinamik 
pnevmomotor sxemasi 
1- stupitsa; 2- kurak; 3- 
pnevmomotor kuraklari 
bo’lgan aylana; 4-soplo 
1-plastina; 2-chiqish vali; 
3-tsilindrik ichki yuza; 4-
korpus; 5-cheklovki 
Ular konstruktsiyasiga asosan porshenli, memyuranali va silfonlilarga 
bo`linadi. Ular ichida porshenlilari ko`p tarqalgan – pnevmotsilindrlar. 
Ishchi organining harakat turiga asosan – aylanuvchi va ilgarilanma 
harakatlanuvchilarga bo`linadi. Ikkinchisi ko`proq tarqalgan. 
Ishlash aniqligiga qarab ikki pozitsiyali va ko`p pozitsiyalilarga bo`linadi. 
Oxirgi konstruktsiyalarga pozitsionerlar ishlatiladi. 
Porshenli pnevmatik yuritmalar. Ular katta diapazonda asosiy 
parametrlarga ega: porshen diametri:  2,5 - 320,0 mm; ishchi yurish o`lchami: 1 - 
2000 mm; hosil qiladigan kuchi: 2 - 50 000 N; chiqish zvenosining harakat tezligi: 
0,02 - 1,50 m/s. 
Funktsional imkoniyatlariga asosan ular bir tomonlama amal qiladigan va 
ikki tomonlama harakat qiladigan pnevmotsilindrlarga bo`linadi: 
Bir tomonlama amal qiladigan pnevmotsilindrlarda qisilgan havo ishchi 
organning bir tomonlama harakatlanishi uchun beriladi, teskari harakat tsilindr 
ichida o`rnatilgan va porshenga mahkamlangan prujina bikrligi hisobidan amalga 
oshiriladi. 

---

 
9.17-rasm. Bir tomonlama amal qiluvchi pnevmotsilindr sxemasi (qizil rang 
bilan prujina ko`rsatilgan) 
Bunday pnevmotsilindrlar (9.18-rasm) asosan himoyalash armaturalarida 
(yopuvchi klapanlarda) va vitalkivatellarda, qisish qurilmalarida (zajimnie 
ustroystva) ishlatiladi.
9.18-rasm. Bir tomonlama amal qiluvchi pnevmoyuritma 
TSilindrik korpus 5 ikki tomondan qopqoqlar 1 va 8 bilan yopilgan. Orqa 
qopqoq 1 da havo beruvchi teshik, oldingi qopqoq 8 da filtrelement 7 o`rnatilgan 
dekompressiyalash teshik joylashgan. Porshen 2 korpus bo`shlig’ini ikki qismga 
bo`ladi: shtok va porshen qismlariga. Shtok 4 porshen bilan mahkam bog’langan. 
Bo`shliqlar zichlagich (manjet) 3 bilan zichlangan. Oldingi qopqoq 8 da tashqi 
ob`ektga kuchni yetkazayotgan shtok uchun sirpanish tayanchi bo`lib xizmat 
qiladigan vtulka 9 joylashgan. Qaytaruvchi prujina 6 porshenga mahkamlangan 
bo`lib, shtok sirti bo`ylab o`ralgan. 
Pnevmotsilindrning ishchi yurishi porshen bo`shlig’iga qisilgan havo 
berilganda amalga oshiriladi; porshenning teskari harakati qisilgan prujinaning 
bikrligi hisobiga bajariladi.

---