Pnevmokimyo. R. Boyl va ilmiy kimyo. Gazlarni o'rganisii bosqiciilari

Bu doimiy hajmga yoki shaklga ega bo'lmagan havosimon moddalar Van Gelmontga grek “xaos ”ini, ya ’ni (grek mifologiyasiga ko'ra) kosmosda yaralgan shaklsiz va tartibsiz moddani eslalar edi. Van Gelmont bu bug'larni “xaos” deb atadi. Daraxtning yonishidan olingan, va o‘zi chuqur o’rgangan gazni u “o‘rmon gazi” deb atadi. Bugungi kunda biz bu gazni uglerod ikki oksidi deb ataymiz.

• Bu doimiy hajmga yoki shaklga ega bo'lmagan havosimon moddalar Van Gelmontga grek “xaos ”ini, ya ’ni (grek mifologiyasiga ko'ra) kosmosda yaralgan shaklsiz va tartibsiz moddani eslalar edi. Van Gelmont bu bug'larni “xaos” deb atadi. Daraxtning yonishidan olingan, va o‘zi chuqur o’rgangan gazni u “o‘rmon gazi” deb atadi. Bugungi kunda biz bu gazni uglerod ikki oksidi deb ataymiz.

Van Gelmont umrining oxiriga kelib, gazlarga va ayniqsa, ko‘proq tarqalgan gaz - havoga bo‘lgan qiziqishi tasodifan kuchaydi. 1643-yilda italiyalik fizik Evandjelist Torichelli, havo balandligi 28 dyuymga teng bo‘lgan simob ustunini ushlab tura olishi mumkinligini ko‘rsatdi.

• Van Gelmont umrining oxiriga kelib, gazlarga va ayniqsa, ko‘proq tarqalgan gaz - havoga bo‘lgan qiziqishi tasodifan kuchaydi. 1643-yilda italiyalik fizik Evandjelist Torichelli, havo balandligi 28 dyuymga teng bo‘lgan simob ustunini ushlab tura olishi mumkinligini ko‘rsatdi.

Nemis fizigi Of to fon Gerike (1602-1686)
Nemis fizigi Of to fon Gerike atmosfera havosi ham og'irlikka ega ekanligini ishonch bilan ko'rsatdi. Gerike diametri 14 dyumli havo nasosini kashf qilgan edi. Bu nasos yordamida idish ichidagi havo so'rib olingandan keyin idish tashqarisidagi havoning bosimi idishning ichidagi havo bosimidan yuqoriroq bo'lib qolardi.

1654-yilda Gerikening buyurtmasiga kо‘ra, misdan yasalgan ikkila yarim shardan iborat (yarimsharlar zich bo‘lib birikishi uchun yarimsharlarning orasiga skipidardagi mum eritmasi bilan bo‘ktirilgan, teridan tayyorlangan uzukni joylashtirgan) bo'lgan asbob tayyorlandi. Gerike bu yarimsharlarni birlashtirib turib, hosil bo’lgan shardan havoni so'rib oldi. Bu yarimsharlarni tashqaridagi havo shunchalik darajada bosib turar ediki, bor kuchi bilan bu yarim sharlarni har tomonga tortayotgan otlar to‘dasi ham ajrata olmas edi. Bu tajriba fan tarixiga «magdeburg yarim sharlari» tajribasi nomi bilan kirib qoldi.

• 1654-yilda Gerikening buyurtmasiga kо‘ra, misdan yasalgan ikkila yarim shardan iborat (yarimsharlar zich bo‘lib birikishi uchun yarimsharlarning orasiga skipidardagi mum eritmasi bilan bo‘ktirilgan, teridan tayyorlangan uzukni joylashtirgan) bo'lgan asbob tayyorlandi. Gerike bu yarimsharlarni birlashtirib turib, hosil bo’lgan shardan havoni so'rib oldi. Bu yarimsharlarni tashqaridagi havo shunchalik darajada bosib turar ediki, bor kuchi bilan bu yarim sharlarni har tomonga tortayotgan otlar to‘dasi ham ajrata olmas edi. Bu tajriba fan tarixiga «magdeburg yarim sharlari» tajribasi nomi bilan kirib qoldi.