Páninen Óz betinshe jumısı

Joqarı bilimlendiriw, pán hám innovaciyalar ministrligi
NÓKIS INNOVACIYALİQ INSTITUTİ



Mektepke shekem ta'lim
páninen
Óz betinshe
jumısı


Tema: Dáslepki qádem" iskerlesiw ta'lim processi


Orınlaǵan: ____________________


Qabillaǵan: R. Nurjanova


Nókis - 2023
Tema : “ Dáslepki qádem" iskerlesiw ta'lim processi
Joba :
1. Mektepge shekem tálim shólkeminde rawajlanıw orayların nátiyjeli shólkemlestiriw
2. Oraylardaǵı balalar iskerligi maqseti hám wazıypaları
3. Oraylardaǵı balalar iskerligi túrleri
4. Oraylardaǵı iskerlikte pedagogdıń roli

1. Ózbekstan Respublikası Prezidenti Sh. M. Mirziyoyev “ Zamanagóy mektepge shekem tálim saw hám bárkámal áwladtı voyaga jetkiziwde zárúrli orın tutadı ” dep aytıp otedi.
Mektepge shekem tálim shólkemlerinde tálim-tárbiya procesin dáslepki hám mektepge shekem jas daǵı balalar rawajlanıwǵa qoyılatuǵın Mámleket talapları hám “ Dáslepki qádem” mámleket programması tiykarında joybarlawtırıladı. Házirgi kúnde Ózbekstan Respublikası Mektepge shekem bilimlendiriw Ministirligi oyda sawlelendiriwindegi Mektepge shekem tálim shólkemlerinde balalarmni sapalı mektep tálimine tayarlawda bólek itibar qaratılıp atır. Atap aytqanda “ Dáslepki qádem” mámleket programmasın tálim-tárbiya procesine nátiyjeni ámelde qollanıw etiw, programmanı tolıqqonli islep ketiwinde metodikalıq támiynat hám metodikalıq járdemdiń ornı belgilep alındı.
“ Dáslepki qádem” programması tiykarında barlıq jas gruppalarında ámeldegi oraylar hám de ulıwma gruppada islewdi shólkemlestiriwde tárbiyachning ornına bólek itibar qaratildi. Tálim shólkeminiń jumısshı oqıw programması shólkem pedagogları tárepinen ata-analardı qosqan halda dúziletuǵın hám ámeldegi nızamshılıq tártibinde tastıyıqlanatuǵın etip belgilendi.
MTTda rawajlanıw orayların shólkemlestiriw Mámleket talapları hám « Dáslepki qádem » mámleket oqıw programmasın ámelge asırıwdı názerde tutadı. Oraylarda islew hár bir balanıń individual qásiyetlerin esapqa alǵan halda eń nátiyjeli rawajlanıwına múmkinshilik beretuǵın tárzde, onıń individual qábiletleri, qızıǵıwshılıqları, iskerlik dárejesin inabatqa alǵan halda shólkemlestiriledi.
2. Maqset : balanıń hár tárepleme rawajlanıwı, tárbiyalanıwı, oqıwı jáne onıń mektepke nátiyjeli tayınlıǵın támiyinlew ushın sharayat jaratıw wazıypalar :
- Bilim hám kónlikpelerge iye bolǵan mútajlikti qáliplestiriw;
- individual máplerdi qollap-quwatlaw ;
- pikirlew processlerin hám kognitiv qızıǵıwshılıqtı aktivlestiriw;
- rawajlanıw iskerligi;
- Standart bolmaǵan jaǵdaylarda nátiyjeli háreketlerge tayınlıqtı rawajlandırıw ;
- baslamashılıqtı rawajlandırıw, óz pikirlerin dóretiwshilik ańlatıw qábiletin rawajlandırıw ;
- balalardı texnikalıq hám kórkem oylap tabıw menen tanıstırıw ;
- vizual - metaforaiy aqıldı rawajlandırıw ;
- yadtı, názik qural kónlikpelerin, pikirlew, oyda sawlelendiriwdi rawajlandırıw ;
- kommunikativ kónlikpelerdi, baylanıs qábiletin hám jámáátlik dóretiwshilikti rawajlandırıw ;
- balalarda izertlew hám kognitiv iskerlikti rawajlandırıw kelesheklerin keńeytiw;
- bárkámal shaxstı rawajlandırıw.
Mektepge shekem jas daǵı balalardı tárbiyalawda rawajlanıw orayların shólkemlestiriwdiń tiykarǵı shárti pedagogdan tayın bilim alıwdan kóre, balaǵa rawajlanıw oraylarında iskerlikti tańlaw múmkinshiligin beriw, bunda ol átirap daǵı dúnya haqqında bilimlerdi ǵárezsiz túrde iyelewi, kónlikpeleri hám qábiletlerin rawajlandırıw, balaǵa qızıǵıwshılıq, ǵárezsiz izertlew, izertlew procesine qosıw múmkinshiligin beriw bolıp tabıladı.
Rawajlanıw orayları tálim, rawajlantiruvchi, oqıtıw, xoshametlantiruvchi, uyushgan, kommunikativ funksiyalardı orınlawı kerek.
Eń áhmiyetlisi, olar ǵárezsizlikti rawajlandırıw ústinde islewleri kerek, balalar hám úlkenler ortasındaǵı óz-ara munasábetlerdiń shaxsqa jóneltirilgen tálimge tiykarlanǵan balanıń ǵayratın xoshametlewi kerek.
Gruppa reti kelgendeden maslasıwshı hám ózgeriwshen tárzde paydalanıw talap etiledi. Rawajlanıw orayları daǵı tematikalıq, didaktik materiallarlar balanıń mútajlikleri hám máplerin qandırıwǵa xizmet etiwi kerek.
Oraylardıń dizayni estetik, balalar ushın ózine tartatuǵınlı bolıwı kerek, hám ǵárezsiz iskerlikke bolǵan qálewdi keltirip shıǵarıwı kerek.
Gruppa reti kelgendede rawajlanıw orayların jaratıwda oyın iskerliginiń etakchi rolin esapqa alıw kerek.
Rawajlanıw orayları daǵı úskeneler qawipsiz hám didaktik materiallarlar balaǵa tiyisli bolıwı hám balalardıń jasına uyqas bolıwı kerek.
Rawajlanıw orayları daǵı didaktik materiallarlar tematikalıq wazıypalardı esapqa alǵan halda ózgeriwi kerek.
Oraylardı úskeneler menen artıqsha úskenelamaslik zárúr.
Rawajlanıw orayları balalar hám úlkenler menen baylanıs qılıw hám birgeliktegi iskerlikti, sonıń menen birge óz ózi menen shuǵıllanıw múmkinshiligin támiyinlewi kerek.
3. Tematikalıq joybarlawǵa kóre, pedagog rawajlanıw orayların didaktik materiallarlar hám oyın úskeneleri menen támiyinlew ústinde oylawı hám tolıqtırıwı kerek. Oraylardı balalar hám pedagoglardıń birgeliktegi iskerligi hám ónermentshilik ónimleri menen toltırıw múmkin. Hár bir oraydıń maqsetine muwapıq háptediń basında pedagogdıń tematikalıq rejesine qaray, materiallarlar tayarlanadı hám úskenelenedi.
Rawajlanıw oraylarında oqıw hám bilim procesin shólkemlestiriw ushın hár qıylı usıllar, usıllar hám oyın formalarınan paydalanıw : sáwbet, gúrriń, shou, kórkem ádebiyat oqıw ensiklopediyalıq ádebiyatlardı oqıw, kórip shıǵıw hám talqılaw, túsindiriw, tartıs, video kórsetiwlerdi tamasha qılıw, kompyuter prezentaciyaların tamasha qılıw, dóretiwshilik iskerlik, izertlewler, tájiriybeler, tájiriybe janlı hám jansız tábiyaattıń sırları hám basqalardan paydalanıw.;
Balanıń rawajlanıwı tek oqıw iskerliginde emes, bálki oyın formasında da ámelge asıriladı. Oraylardaǵı balalardıń oyın hám kognitiv iskerligi dawamında tárbiyashi balalardıń jumısın gúzetip baradı, usınıs etilgen materiallar balalar ushın qanshellilik qızıq, qolay hám qawipsiz ekenligine itibar qaratadı. Eger kerek bolsa, tárbiyashi didaktik materiallardı toldıradı yamasa ózgertiredi. Tárbiyashi gruppa daǵı barlıq balalar bes kún dawamında hár bir orayǵa keliwin támiyinleydi. Baqlaw hám analiz tiykarında kutilayotgan nátiyje, máseleler, sheshimler tárbiyashi hár hápte aqırında balalardıń óz maqsetlerine erisken jetiskenliklerin belgilengenler etedi, eger sonday bolsa, máseleler pedagogdıń hám balalardıń jáne onıń ata-analarınıń jeke jumısı menen belgilenedi.
Sonday etip, rawajlanıw oraylarında tuwrı islengen jumıslar hár bir balaǵa ózine yoqadigan zattı tabıwǵa, onıń kúshli hám qábiletine ıseniwge, úlkenler hám qatarlaslar menen óz-ara munasábetlerdi úyreniwge, túsiniwge múmkinshilik beredi hám olardıń sezim-sezimlerin hám minez-qulqların bahalawǵa múmkinshilik beredi, atap aytqanda sol rawajlanıp atırǵan tálim tiykarında jatadı.
Juwmaq ornında sonı atap ótiw kerek, balalardı rawajlantıratuǵın oraylarda jumıs alıp barıwları olardı mektep tálimine tayarlawda hár tárepleme jetik intellektual hám fizikalıq bárkámal bolıp uyg'ayishlarig, olardı Ana watanlarına sadıq bolıp qáliplesiwleri ushın jayyaratadi, olardıń kásip-ónerge bolǵan qızıǵıwshılıqların asıradı.
Ílım, pán hám tábiyaat orayı : átirap -ortalıq mádeniyatı boyınsha didaktik materiallarlar, « Tábiyaat hám adam » súwretleri hám illyustratsiyalari, valiologiya boyınsha maketlar, tábiyiy materiallarlardıń qásiyetlerin úyreniw ushın materiallarlar, jıynaqlar, izertlewler hám tájiriybeler ushın, bilim jıynaqları, oynaw ushın oyın temalar jıynaqları - úy hám jabayı haywanlar, teńiz turmısı, shıbın-shirkeyler, qus.


Kórkem óner orayı : suwretleytuǵın iskerlik zárúr buyımlar, xalıq ónerdmanchilik ónimleri suwret etilgen albomlar hám illyustratsiyalar, dekorativ-ámeliy kórkem óner, hár qıylı xalıqlardıń turmısı, mádeniyatı, úrp-ádet sáwlelendirilgen súwretler, balalar jazıwshısı hám Ózbekstan shayırları portretlari, tematikalıq reń-barang kitaplar, erkin dóretiwshilik ushın súwret sızıw albomlari.


Paydalanılǵan ádebiyatlar dizimi.
1. Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń 2017-jıl 30 -sentyabr degi PQ-3305-san “ Ózbekstan Respublikası Mektepge shekem bilimlendiriw Ministirligi iskerligin shólkemlestiriw tuwrısında ”gi sheshimi.
2. Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń 2016 -jıl 29 -dekabr degi PQ-2707-san “2017-2021-jıllarda mektepge shekem tálim sistemasın jáne de jetilistiriw ilajları tuwrısında ”gi sheshimi.
3. Ózbekstan Respublikasınıń dáslepki hám mektepge shekem jas daǵı balalarǵa qoyılatuǵın “ Mámleket talapları ”. 2018-jıl 3-iyul, dizim nomeri 3032.
4. “ Dáslepki qádem” mámleket oqıw programması Ózbekstan Respublikası Mektepge shekem bilimlendiriw Ministirliginiń 2018-jıl 7-iyuldagi 4-sanlı komissiya jıynalısı sheshimi menen tastıyıqlanǵan hám baspa etilgen