Поэма Нөкис "Қарақалпақстан" 1992

МӘҢГИЛИК 
(гөне сөз) 
Бир топар жигитлер атланып тойға,
Иңирде жол алды қоңсы аўылға. 
Жол бойында қалды әўлийешилик.

---

101
Жеңил минез осамаслаў бир жигит,— 
Марҳум жатқан достын тойға шақырды,
"Жүрсең-ә, жора!" деп ойнап бақырды. 
Бир ўақлары зәңги қағысып оған,
Бир атлы қосылды келип қапталдан... 
Бирақ оны ҳеш ким елестирмеди,
Өлгенин де бәри умытқан еди. 
Аўылдан тап жаңа шыққандай бирге,
Жетти ғаўқылдасып той болар жерге. 
Той қызды, ҳемме мәс. Тек те бир жигит,
Үнсиз бир нашарға көзлерин тигип, 
Ықтыяры кеткендей-ақ өзинен,
Отырды ол қаны қашып жүзинен. 
Шағал мәслик болды, жыраў айтылды,
Аўыр жатар ўақта үйге қайтылды. 
Келген ўақта қойымшылық тусына,
Марҳум жигит былай деди досына: 
"Тойға мирәт еттиң, рахмет жора,
Сағынып жүр едим, ҳәз еттим бала. 
Енди мирәтим бар мениң де саған,
Бир ақшам бизге де боласаң мийман". 
Сөйтип жигитлерден бөлинип олар,
Бир әжайып отырыспаға бардылар. 

---

102
Ҳасыл гилем төсеп тилла сарайға,
Гүллер қойған, дийўаллары шарайна. 
Ҳәўижинде саз ҳәм сәўбет дегенлер,
Жилўа таслап ойнар арыў сәнемлер. 
Бир дилбар наз бенен қәдемин басып,
Ғайбана мийманға болғандай ашық, 
Иззет-ийба менен қыйылып қарап,
Жигитке ишкизди бир кәса шарап... 
Жигит бир шийрин түс көргендей болды,
Тирилей бейишке киргендей болды. 
Тек есинде таң алдында қайтқаны,
Достының "саў бол" деп оған айтқаны... 
Аўылына келсе, бәри өзгерген,
Жоқ, баяғы дос, туўысқан, көз көрген. 
Бул —ҳеш қимди, буны—ҳеш ким танымас,
Сөйлескенде түсинисип жарымас. 
Ҳаялының атын айтып бақырды,
Балаларын бирим-бирим шақырды. 
Еситкенлер аң-таң болып қарасар,
"Байғус аўырған ғой" десип аясар. 
Билди ме ол, қанша заманлар өткен?
Дүнья қайта-қайта өзгерип кеткен. 

---

103
Мәзи таныс дәрья ағар қасынан.
Бултлар көшер еле таўдың басынан. 
Бул шексиз әлемди нур менен шулғап,
Бул қүдиретли Қуяш шығар шашырап... 
Ноябрь, 1989-жыл. 
АНА ЖҮРЕГИ 
(Рәўият сөзи) 
Жигит айтты: "не десең де көнемен,
Бас алып кетемен, сүймесең егер.
Босағаңа бас қойып-ақ өлемен,
Маған ҳаял болып тиймесең егер." 
Мәккар сулыў масайрады жол таслап,
Айтты: "онда бир шәртим бар—тилегим:
Анық мени сүйген болсаң ыраслап,
Әкелип бер өз анаңның жүрегин"... 
Жармес жигит үйине тез барды да,
Бел байлады бежериўге тилекти:
Кемпириниң басына бир қойды да,
Геўдесинен жулып алды жүректи. 
Жығылды сүрнигип ол босағаға,
Жүрек түсти уўысынан улының.
Жерде жатқан жүрек айтты:
"Абайла, Аўырмады ма ҳеш жериң, қулыным!" 
Ноябрь, 1989-жыл. 

---

104