Pragmalingvistik jixatlari
Download 1.23 Mb. Pdf ko'rish
|
ingliz tilida idioma va sozbirliklarning pragmalingvistik jixatlari (1)
|
67 UMUMIY XULOSALAR Tilda mavjud bo‘lgan turg‘un so‘z birikmalari (frazeologizmlar, maqollar, matallar) shu xalqning butun tarixini, hayot yo‘lini aks ettiradi, shuning uchun ham yozuvchilar ularga tez-tez murojaat etadilar. Turg‘un so‘z birikmalari badiiy asar tilining shirali va ta’sirchan bo‘lishida muqobil uslubiy vositadir. Obrazli qilib aytganda,uzukka ko‘z qanday bezak bo‘lsa, maqolhamnotiqningnutqiga, yozuvchiningtasviriga anashunday kuch hayotiylik bag‘ishlaydi,ayrim asarlarda epigraf qilib keltirilganmaqollar shu asar g‘oyasini, maqsadini yaqqol ifodalab turish uchun xizmat qiladi. Maqollardan nutq yoki asar kimga mo‘ljallanganligiga, fikrni yorqin qilishi, ta’sir doirasiga e’tibor bergan holda o‘rinli foydalanish lozim. Maqollar, frazeologizmlar, matallar yozuvchilar, jurnalistlar hayotida bitmas-tuganmas boylikdir. Ular o‘zining ixcham shakli va chuqur mazmunga ega bo‘lishi bilanyozma hamda og‘zaki uslubning boshqa formalaridan ajralib turadi. Frazeologizmlarnazariyasini semantik stilistik jihatdan ko‘rib chiqar ekanmiz, turg‘un iboralar nutqda erkin qo‘llanish jarayonida omonim so‘zlar bilan qay darajada bellasha olishini ham nazardan qochirmasligimiz kerak. FBlarning til sistemasi bilan aloqasini mustahkam saqlab qolgan tarkibiy qismlari tilning leksik, so‘z yasalishi va fonetik sistemalari tomonidan bo‘ladigan ta’sirlarga ko‘proq moyil bo‘ladilar. Bu holat FB tarkibiy qismlarining leksik, so‘z yasalishi, fonetik jihatlarga nisbatan ma’lum darajada muvofiqligini frazeologiyada ham saqlab qolish imkoniyatini beradi. So‘z erkin holatda va FB tarkibiy qismi sifatida qo‘llanilishi jarayonida o‘zaro munosabatga kirishish yoki o‘zaro tenglashtirish kabi xususiyatlarini namoyon qiladi. Chunki so‘z FBning tarkibiy qismi sifatida ham o‘zining ayrim o‘zgaruvchanlik xususiyatlarini saqlab qola biladi. Lug‘aviy izohda frazeologik munosabatlarning muntazamligi ingliz frazeologiyasida frazeologik birliklar shakllanishining o‘ziga xos kechuvchi qonuniyatlariniquyidagi aspektlarda ko‘rib chiqadi: frazeologizmlar shakllanishi jarayonidagi semantik transformatsiyalar; hosila frazeologizmlarning asos frazeologizmlardan farqlanishi; o‘xshash hosilalarning shakllanishi; variantdoshlik, 68 sinonimiya, antonimiya, polisemiya negizida izohli va tarjima lug‘atlarda frazeologizmlar rivojlanishini namoyon qiluvchi vositalar hamda frazeologizmlar shakllanishi jarayonida sinonimiya, antonimiya, polisemiya kabi hodisalarning o‘ziga xos xususiyatlarini ko‘rib chiqishhamda ularning tarjima va izohli lug‘atlarda yoritilishini izchil tahlil qilish frazeologizmlar rivojlanishining asosiy qonuniyatlarini o‘rganishga xizmat qiladi. Download 1.23 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|