Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyevning 2017-yil 7-fevraldagi O‘zbekiston

Д 
ni rejimga qarab cho'kish tezligi 
tenglamasi (1.5.3) orqali topish mumkin. Qurilma devoriga nisbatan tomchilar 
siljishining tezligi nisbiy W
0
 tezlik va yaxlit faza harakatining chiziqli tezligi W
c
 
ning farqi sifatida aniqlash mumkin: 
W
Д
=W
0
 - W
c
 
 
 
 
 
1.5.3 

---

26
Agar dispers (yaxlit) faza bo'yicha qurilmaning yuklamasi ortib ketsa. 
tomchilar tezligi W
Д
=0 bo'lgan holsodir bo'lishi mumkin. Bunday hollarda 
qurilmada dispersfaza yig'ilib qoladi. Ekstraktorning ishchi zonasida dispers 
fazaning yig'ilishi, uning o'tish yo'lini torayishiga olib keladi. Natijada. ushbu 
fazaning tezligi ortib ketadi va u ishchi zonadan dispers faza tomchilarini olib 
chiqa boshlaydi. Fazalarning qarama-qarshi harakati buziladi va ekstraktor tiqila 
boshlaydi. 
Mexanik aralashtirgichli, kolonnali ekstraktorlar.
Agar dispers va dispersion fazalar zichliklarining farqi juda kam (< 100 kg/m
3
) 
va fazalar orasidagi sirtiy taranglik katta bo'lsa, rotor - diskli ekstraktorlar 
qo'llaniladi (1.5.4-rasm). 
Mexanik aralashtirgich diskli, turbinali, parrakli va hokazo bo'lishi mumkin. 
Lekin kimyo va oziq-ovqat mashinasozligida asosan rotor - diskli ekstraktorlar 
ishlab chiqariladi. 
Bu turdagi ekstraktorning o'qi bo'ylab rotor - o'q 1 aylanadi va unga aylanuvchi 
disk 2 lar o'rnatilgan bo'ladi. O'q 1 ning aylanishi natijasida fazalar yaxshi 
aralashadi. Halqasimon to'siqlar kolonna 3 ni bir nechta seksiyalarga bo'ladi. 
Disklar har bir seksiyaning o'rtasida aylanadi. 

---

27
1.5.4-rasm. Rotor - diskli ekstraktor. 1-o'q; 2- aylanuvchi disk; 3- qo'zg'almas 
halqasimon to'siqlar; 4- qobiq; 5-teshikli panjara; 6- ajratuvchi kamera. 
Qarama - qarshi yo'nalishda harakatlanayotgan L v a G  fazalar aylanuvchi 
disk 2 lar yordamida kolonna balandligi bo'ylab aralashtiriladi va halqasimon 
to'siqlar 3 atrofida qisman qatlamlarga ajraladi. Agar og'ir faza L yaxlit faza 
vazifasini o'tasa, qurilmaning tepa qismida, ya'ni teshikli panjara 5 ning 
yuqorisida yengil faza yaxlit fazadan to'liq ajraladi. So'ngra, ajralgan faza tegishli 
shtuser orqali tashqariga chiqariladi. Og'ir faza esa, kolonnaning pastki qismidan 
olinadi. 
Fazalarga ajratish jarayonining samaradorligini oshirish uchun 1.5.5-
rasmda ko'rsatilgan ekstraktorlar ishlatiladi. 

---

28
Bunday qurilmalaming aralashtirish seksiyalari 1 oralig'ida tindirish 
zonalari 2 joylashgan bo'ladi. Ikki fazali oqimni ajratish jarayonini jadallash 
uchun zonyoa 2 simli to'r, nasadka yoki konsentrik silindr bloklari bilan 
to'ldiriladi. Bu turdagi kolonnalar vertikal yoki ma'lum og'ish burchagi ostida 
o'rnatilishi mumkin. 
Mexanik aralashtirgichli, kolonnali ekstraktorlar diametri quyidagi 
formuladan topiladi: 
𝑫 = √
𝑮
𝝆𝑮
+
𝑳
𝝆𝑳
𝟗𝟎𝟎𝝅(𝒒
𝒅
+𝒒
𝒚𝒂
)
𝒐𝒑𝒕