Proceedings of International Scientific Conference on Multidisciplinary Studies Hosted online from Moscow, Russia Date

 
 
Proceedings of International Scientific Conference on Multidisciplinary Studies 
Hosted online from Moscow, Russia 
Date: 11
th
October, 2022 
ISSN: XXXX-XXXX Website: econferenceseries.com
105 | 
P a g e
 
Muammoning o‘rganilganlik darajasi. Qisqa navbatli almashlab ekishning 1:1 
(g‘o‘za:g‘alla) tizimida g‘o‘zani takroriy ekin sifatida dukkakli-don (soya, loviya, 
mosh) va aralash siderat (perko, suli, ko‘k no‘xat) ekinlaridan so‘ng yetishtirilganda 
undan yuqori va sifatli paxta hosili olishni ta’minlab, paxta hosildorligi 3,2-5,8 s/ga, 
tola chiqishi 1,0-1,5 foizga, 1000 dona chigit massasi 9,0-11,0 g/ ga, tola uzunligi 
esa 1,4-2,0 mm ga yuqori bo‘lishi aniqlangan [3, 6]. 
Takroriy ekin moshda N–25, P
2
O
5
–80, K
2
O–60 kg/ga va soya o‘simligida N–60, 
P
2
O
5
–90, K
2
O–60 kg/ga me’yorlarda qo‘llanilib yaratilgan fonlarda g‘o‘zaning 
“Andijon-36” va “Navro‘z” navlari parvarishlanganda paxta tolasining chiqishi 
nazoratga nisbatan 1,1–0,9 va 0,4–0,7% ga, tola uzunligi 2,0–1,8 va 0,4–1,0 mm ga, 
1000 dona chigit vazni o‘rtacha 2,8–3,8 va 1,3–3,0 g. ga, moydorligi esa 1,1–1,7 va 
0,9–0,9 foizga yuqori bo‘lganligi aniqlangan [5]. 
 
Tadqiqot o‘tkazish sharoiti va uslublari. Tadqiqotlarimiz 2009-2012 yillar 
mobaynida Andijon qishloq xo‘jaligi va agrotexnologiyalar instituti o‘quv tajriba 
uchastkasi dalalarida olib borilgan bo‘lib, takroriy ekin sifatida mosh ekinlari 
urug‘larini ekish oldidan Phaseolus radiatus 148, soya ekini urug‘larini ekish oldidan 
Bradyrhizobium japonicum SB5 shtammlaridagi nitragin bilan ishlov berilgan va 
berilmagan fonlarda mineral o‘g‘itlarning quyidagi o‘g‘itsiz, RK 90:60, NRK 
30:90:60, NRK 60:90:60 va NRK 90:90:60 kg/ga me’yorlari sinab ko‘rildi. Ushbu 
yaratilgan fonlarda kelgusi yili g‘o‘za yetishtirilib, paxta tolasining texnologik sifat 
ko‘rsatkichlariga o‘tmishdosh takroriy dukkali-don (mosh, soya) ekinlarida 
qo‘llanilgan nitragin va mineral o‘g‘itlar me’yorlarining ta’siri o‘rganildi. 
Tadqiqotlar dala va laboratoriya sharoitlarida olib borilib, bunda dala tajribalarini 
joylashtirish, hisoblashlar va kuzatuvlar “Dala tajribalarini o‘tkazish uslublari”, 
o‘simliklardagi tahlillar “Metodika polevix opitov s xlopchatnikom” uslubiy 
qo‘llanmalari asosida olib borilgan [1, 4]. 
Dala tajribalarini olib borishda foydalanilgan barcha qishloq xo‘jalik ekinlarini 
parvarishlashda mineral o‘g‘itlardan: ammiakli selitra (N 33-34 %), ammofos (N 11-
12 %, R
2
O
5
-46%), suprefos (N 5-6 %, R
2
O
5
-32%), kaliy xlor (K
2
O-60 %) qo‘llanildi.