Психиатрия тарихи, тиббиѐт тарихи каби ўз манбалари билан асрлар қаърига кириб боради. - Психиатрия тарихи, тиббиѐт тарихи каби ўз манбалари билан асрлар қаърига кириб боради.
- Руҳий касалликлар барча касалликлар каби одамзод айдо бўлган даврдан буѐн мавжуд.
- Рухий касалликлар ҳақидаги дастлабки маълумотлар Миср папирус ѐзувларида, хитой ва хинд муқаддас китобларида, Инжилда ва Хитой, Хинд, Уссурия ва Вавилонияда, Миср ва Яхуд (бизнинг эрамиздан минг йиллар аввал) тиббиѐтига доир ҳамда антик Юнон ва Рум тиббиѐтига тегишли манбаларда (бизнинг эрамиздан бир неча юз йиллар аввалги) келтирилган. Қадимий тиббиѐтда тўпланган тажрибаларни ҳар томонлама ва чуқур қилиб машҳур олим Буқрот (Гиппократ) (460—377 йй.) эрамиздан аввал жамлади ва умумлаштирди. Унинг яшаган ва ижод қилган даври қадимги юнон маданиятинииг энг гуллаган даврига тўғри келди. У буюк юнон файласуфи ва мутафаккири Демокрит таъсирида бўлган. Олим соматик ва рухий касалликларни тушуниш асосига материалистик тушунчани қўйди.
Буқротнинг рухий касалликларга материалистик дунѐ қарашини қуйидаги сўзларидан англаса бўлади: «Рохат қилиш, хурсандчилик, кулгу, бошқа томондан эса қайгу, гам, норозилик ва шикоятлар миядан чиқади... Унда биз ақлсизланамиз ва васвасага тушамиз, бизни ташвиш ва 6 - Буқротнинг рухий касалликларга материалистик дунѐ қарашини қуйидаги сўзларидан англаса бўлади: «Рохат қилиш, хурсандчилик, кулгу, бошқа томондан эса қайгу, гам, норозилик ва шикоятлар миядан чиқади... Унда биз ақлсизланамиз ва васвасага тушамиз, бизни ташвиш ва 6
- қўрқув ѐхуд кечаси, ѐхуд кундузи тутади». Букрот одамнинг мижози ҳақидаги ғояни илгари сурди ва 4 хил мижозни фарқлади: сангвиник, флегматик, холерик, меланҳолик. Мижознинг бу таснифи бугунги кунда ҳам ўз аҳамиятини йўқотгани йўк. Букрот томонидан касалликларнинг барча кўриниш ва кечинмаларини аниқлаб ўрганиш касалликларни ажратишга олиб келди.
Рухият хақидаги фаннинг тараққиѐти. Қадимги антик тиббиѐти даврида рухий касалликлар мохиятини тушунишда оддий теологик тушунишлардан, теологик схоластикадан ташқари тушунчаларга хам биринчи қадам қўйилган ва рухий касалликларга ѐрдам бериш элементлари пайдо бўлган эди. X—XI асрга келиб кадимий Шарқ табиблари, хусусан Абу Али ибн Сино (Авиценна рухий касалликларни ўрганишга катта хисса қўшибгина; қолмай, хатто Марвда бундай беморлар учун шифохона очди. XII асрда рухий беморлар учун шифохона Бағдодда, Қуддусда, Дамашқда очилди. - Рухият хақидаги фаннинг тараққиѐти. Қадимги антик тиббиѐти даврида рухий касалликлар мохиятини тушунишда оддий теологик тушунишлардан, теологик схоластикадан ташқари тушунчаларга хам биринчи қадам қўйилган ва рухий касалликларга ѐрдам бериш элементлари пайдо бўлган эди. X—XI асрга келиб кадимий Шарқ табиблари, хусусан Абу Али ибн Сино (Авиценна рухий касалликларни ўрганишга катта хисса қўшибгина; қолмай, хатто Марвда бундай беморлар учун шифохона очди. XII асрда рухий беморлар учун шифохона Бағдодда, Қуддусда, Дамашқда очилди.
- Урта асрларда узоқ вақт турғунликдан кейин (бу даврда катта инқироз бўлиб ўтди) XVIII—XIX асрларга келиб рухий касалликлар хақидаги янги фанни ривожлантириш босқичи бошланди. Бу босқич машхур француз врачлари Пинел ва Ж. Конноли босқичи дейилади ва улар беморларни сақлаш ва парваришлашнинг янги усулларини қўлладилар. Пинелнинг катта хизмати шундан иборатки, ўша давр учун дадил харакат қилиб рухий касалликлардан занжирни олдирди. Ф. Пинел (1745—1826) рухий касалликлар бўйича дастлабки илмий ишлар муаллифидир, у хусусан «Психиатрия тўғрисида тиббий-фалсафий трактат» ѐзган.
Do'stlaringiz bilan baham: |
