Psixodiagnostika Universitetlar uchun darslik

G. Eyzenkning fikriga ko'ra psixotizm shkalasi
Asosiy javob "ha"bo'lgan savollar:
22 siz kutilmagan giyohvand moddalarni iste'mol qilasizmi
yoki xavfli ta'sirmi?
26 siz sevgan insonlaringizni xafa qilishdan zavqlanasizmi?
30 sizga muammo tug'dirmoqchi bo'lgan dushmanlaringiz bormi?
33 sizning hazillaringiz ba'zida zarar etkazishidan zavqlanasizmi
odamlar?
43 siz nikohni eskirgan ijtimoiy institut deb hisoblaysizmi-
Dimo bekor qiladimi?
46 ehtiyotkorlik bilan sekin haydaydigan haydovchilar sizni bezovta qiladimi?
50 ovqatning ko'p qismi siz uchun deyarli bir xil ta'mga ega deb ayta olasizmi?
65 har doim sizdan qochishga intiladigan odamlar bormi?
67 sizningcha, odamlar juda ko'p vaqt va e'tiborni ta'minlaydilar
jamg'arma va/yoki sug'urta orqali kelajagingizmi?
74 poezdga shoshilayotganda, oxirgi daqiqada tez-tez temir yo'l stantsiyasiga etib borasizmi?
76 odamlar bilan do ' tlik muno abatlaringiz hech qanday xavf izlik iz tugay-
bunda ayb bormi?
79 vaqti-vaqti bilan hayvonlarni masxara qilishni yoqtirasizmi?
83 odamlar sizdan qo'rqishganda sizga yoqadimi?
87 Sizningcha, odamlar sizga tez-tez yolg'on gapirishadi?
Asosiy javob bo'lgan savollar
2 siz o'zingizning harakatlaringiz haqida o'ylayapsizmi?
6 biror kishiga qarzdor ekanligingiz sizni tashvishga soladimi?
9 kechasi uy eshigini ehtiyotkorlik bilan qulflaysizmi?
11 siz azob chekayotgan bolani yoki hayvonni ko'rganingizda juda xafa bo'lasizmi?
18 hayot va mulkni sug'urtalash mantiqiy deb hisoblaysizmi?
37 odob-axloq, poklik va poklik siz uchun katta ahamiyatga egami?
53 sizning ishingizda xatolar borligini tushunish sizni tashvishga soladimi?
57 uchrashuvlar va uchrashuvlarga oldindan kelishni afzal ko'rasizmi?
61 Sizning onangiz mehribon, odobli ayolmi (mehribon, odobli ayol edi)?
71 siz odamlar bilan qo'pol munosabatda bo'lmaslikka harakat qilyapsizmi?
90 sizda tuzoqqa tushgan hayvonga achinish, rahm-shafqat hissi bormi?

Kettellning fikriga ko'ra, "shaxsning asosiy asosiy xususiyatlarini kashf etish"imkonini beradigan usul bilan sodda va mazmunli shaklga ega bo'lgan belgilar.

Empirik anketalar, faktorlardan farqli o'laroq, hech
qanday nazariy qarashlar va pozitsiyalarga asoslanmagan deb o'ylamaslik kerak. Qat'iy aytganda,
har qanday empirik so'rovnomada ma'lum bir nazariya amalga oshiriladi. Masalan,
ichida
MMPI
Yilda
bu Krepelinning klinik tasnifi,
shuningdek "suyultirilgan" patologiya sifatida normaning g'oyasi. Faktor
so'rovnomalarida ularning mualliflari nazariyalari ko'proq konveks, aniq ko'rinadi. Qanday bo'lmasin
, ushbu psixodiagnostik
vositalar ishlab chiqilgan nazariyalarga e'tibor bermaslik, ba'zida bo'lgani kabi, faqat miqdoriy ma'lumotlar bilan ishlash-
2 7 8 5-bob. Shaxsiy anketalar
mi, u yoki bu usul bilan o'lchanadigan ko'rsatkichlarga ko'ra
, tashxis va prognozdagi xatolarga olib keladigan yo'ldir. Yuqoridagilarni inobatga
olgan holda, MDHda eng mashhurlaridan
biri (va nafaqat MDHda!) anketalar. Ma'lumki, ushbu anketa
dastlab neyrotizmni tashxislash uchun mo'ljallangan bo'lib, unga tez orada
ekstraversiya—introversiya va keyinchalik psixotizm kabi shaxsiy o'lchov qo'shildi
. Ushbu o'lchov bilan to'ldirilgan Eysenck so'rovnomasi
MDH psixologlarining tadqiqotlarida keng qo'llanilmagan bo'lsa-da, shunga qaramay
aynan shu o'lchovda
nazariyaning ushbu turdagi shaxsiy usullarni loyihalashga ta'sirini tasvirlash uchun batafsilroq to'xtalishga arziydi.
Dastlabki asarlarida G. Eysenck (Eysenck, 1952) E. g'oyalari ta'siri ostida.
Kretschmer psixotizmni shaxsning o'ziga xos parametri deb biladi.
Psixotizm shkalasini o'z ichiga olgan birinchi anketa
1
(R), ancha
keyin paydo bo'ladi (Eysenck, 1968; N. Eysenck, S. Eysenck, 1975). Jadvalda. 5.2
ushbu o'lchovni tashkil etadigan savollar taqdim etiladi.
G. Eyzenk va S. Eyzenk (1975) psixotizmni shaxsiy sifatida ajratishda-
o'lchovlar shundan kelib chiqqan:
1) ruhiy kasalliklar va norma ma'lum bir doimiylikni tashkil qiladi;
2) nevroz va psixoz-har xil va mustaqil o'lchovlar (di-
mensions). Psixoz va norma o'rtasidagi uzviy bog'liqlikni e'lon
qilish raqiblarning qattiq tanqidiga sabab bo'ldi.
E'tibor bering, "ruhiy
buzuqlik — norma" davomiyligining dastlabki pozitsiyasi (haddan tashqari zo'ravonlikdan normaga)
yangi narsa emas. Shu asosda oldingi shaxsiy tarozilar yaratildi
(E va N). Ularning muallifi
, bir-biridan ajratilgan ko'plab rubrikalarga ega bo'lgan ruhiy kasalliklarning an'anaviy tasnifi o'rniga
, aqliy normal shaxslarni tekshirish asosida aniqlangan shaxsning eng muhim xususiyatlarini aks ettiruvchi o'lchov tizimini ishlab chiqish va undan foydalanish kerak, deb hisoblaydi.
Turli psixiatrlar orasida har xil bo'lgan kasalliklar nomlarining o'zgaruvchan soni o'rniga
, bundan tashqari, faqat past darajadagi ishonchlilik bilan tashxis qo'yilgan, bizda ikkita
o'lchov mavjud (E u N,— L. B.), unga ko'ra har bir kishi
uchun darajali joy topilishi va miqdoriy baho berilishi mumkin (Eysenck, 1960, 10-bet).
Qadimgi va noto'g'ri "kasallik modeli" ni o'lchash tizimi bilan almashtirish kerak
. "Shunday qilib, doimiylik chegirma o'rnini bosadi va