Psixologik o‘lchov. Sensor deprivatsiyasi. Sezgi psixofizikasi Perseptiv timsollarning tashkil topishi: o‘rganish metodlari Reja

Psixologiyada, o'lchash (shkalalashtirish) ob'ektidan kelib chiqib, psixologik o'lchashning uchta asosiy usuli mavjud

• 1) ma'lum bir shaxsning namoyon bo'lishi, ma'lum bir ruhiy holatning mavjudligi va shaxsning ma'lum bir tipga mansubligi nuqtai nazaridan bir kishining boshqasidan qanday farq qilishini aniqlash uchun odamlar xulqatvorining xususiyatlarini o'lchash. Psixolog xulq-atvor xususiyatlarini o'lchab, odamlar o'rtasidagi o'xshashlik yoki farqlarni aniqlaydi. Psixologik o'lchov sub'ektning o'lchoviga aylanadi;
• 2) o'lchovdan sub'ekt uchun vazifa sifatida foydalanish, u tashqi ob'ektlarni o'lchaydi (tasniflaydi, baholaydi): boshqa odamlar, tashqi olamning stimuli yoki ob'ektlari;
• 3) rag'batlantirish va odamlarni birgalikda o'lchash (birgalikda o'lchash). Tahminlarga ko'ra, "stimul" va "reaksiya" bir xil joylashtirilishi mumkin.

Psixologik tajribalarda foydalaniladigan apparatlarning afzallik tomonlarini quyidagicha baholash mumkin

• 1. Yetarli darajadagi aniqlik va ishonchlilik.
• 2. Yetarli darajadagi mustahkam tuzilmaga ega bo`lish, turli nosozliklarning bo`lmasligi.
• 3. Mexanizmning ishlash jarayonida tekshiriluvchiga ta`sir etishi mumkin bo`lgan holatlarning yo`qligi;
• 4. Tadqiq etilayotgan hodisani avtomatik tarzda qayd etib borish imkoniyatining qulay va osonligi

Sensor deprivatsiya

• (lotincha: sensus-tuygʻu va lotincha: deprivatio-yoʻqotish, mahrum qilish [1]) — Markaziy asab tizimiga nerv impulslari oqimining pasayishiga olib keladigan bir yoki bir nechta sezgi organlar[1] faoliyatini vaqtinchalik cheklash. Sensor deprivatsiya yaʼni hissiy mahrumlik yopiq joyda (suv osti kemasida, kosmik kemada va boshqalarda) izolyatsiya qilishda paydo boʻlishi mumkin; bundan tashqari, kosmik parvozda vaznsizlik[1] ham misol boʻla oladi.

Eng oddiy deprivatsiya asboblari, masalan, koʻzni toʻsuvchi narsa yoki maxsus koʻzoynak, quloqchinlar va eshitishga taʼsirini kamaytiradi yoki yoʻq qiladi, murakkabroq qurilmalar esa hid, taktil(teri tuyish), taʼm, retseptorlari va vestibulyar apparatlarni „oʻchirishi“ mumkin. Sensor mahrumlik hozirgi tibbiyotda, yoga, meditatsiya, psixologik eksperimentlarda (masalan, hissiy mahrumlik kamerasi bilan), shuningdek, BDSM oʻyinlarida, qiynoq va jazolashda qoʻllaniladi.

• Eng oddiy deprivatsiya asboblari, masalan, koʻzni toʻsuvchi narsa yoki maxsus koʻzoynak, quloqchinlar va eshitishga taʼsirini kamaytiradi yoki yoʻq qiladi, murakkabroq qurilmalar esa hid, taktil(teri tuyish), taʼm, retseptorlari va vestibulyar apparatlarni „oʻchirishi“ mumkin. Sensor mahrumlik hozirgi tibbiyotda, yoga, meditatsiya, psixologik eksperimentlarda (masalan, hissiy mahrumlik kamerasi bilan), shuningdek, BDSM oʻyinlarida, qiynoq va jazolashda qoʻllaniladi.
• Hissiy mahrumlikning qisqa davrlari odamga tinchlantiruvchi taʼsir koʻrsatadi, ichki ongsiz tahlil jarayonlarini, maʼlumotni tizimlashtirish va saralashni, oʻzini oʻzi boshqarish va psixik holatni barqarorlashtirish jarayonlarini qoʻzgʻatadi, tashqi stimullardan uzoq vaqt mahrum boʻlish esa haddan tashqari tashvishga, beqarorlikka olib kelishi mumkin. Shuningdek, gallyutsinatsiyalar, depressiya, diqqatni jamlay olmaslik va gʻayriijtimoiy xatti-harakatlar, bu keyinchalik travmadan keyingi stressga olib kelishi mumkin. Sensor deprivatsiyaning shaxsga uning his-tuygʻulari orqali taʼsirining bu xususiyati majburiy tergov jarayonlarida keng qoʻllanilishini topdi (masalan, " beshta usul " yoki " kengaytirilgan soʻroq usullari ").