Psixologik o‘lchov. Sensor deprivatsiyasi. Sezgi psixofizikasi Perseptiv timsollarning tashkil topishi: o‘rganish metodlari Reja

Psixologik tadqiqotda qo`llaniladigan usullarning darajali bo`lishini G.D.Pir`ov taklif etgan. U metodlarni quyidagi guruhlarga bo`lgan

• 1) xususiy metod (kuzatuv, eksperiment, modellashtirish);
• 2) metodik qo`llanma;
• 3) metodik yondashuv

S. L. Rubinshtyeyn ―Umumiy psixologiya asoslarida eng asosiy psixologik metodlar sifatida kuzatuv va eksperimentni ajratib ko`rsatdi. Kuzatuv ―tashqi va ―ichkiga bo`lingan, eksperiment – laboratoriya ishi, tabiiy va psixologikpedagogik, qo`shimcha metod uning asosiy modifikasiyasida fiziologik eksperiment. Bundan tashqari, faoliyat mahsulini o`rganishda suhbat va anketa usullarini ajratib o`tdi. Tabiiyki, vaqt bu tasnifning qirralarini ta`kidladi. Shunday qilib, psixologiyaning falsafa bilan bog`liqligi uni nazariy metodlaridan mahrum qildi, xuddi shunday yaqinlik pedagogika va fiziologiya bilan bu fanlarning psixologik ro`yxatga qo`shilishi bilan amalga oshirildi

• S. L. Rubinshtyeyn ―Umumiy psixologiya asoslarida eng asosiy psixologik metodlar sifatida kuzatuv va eksperimentni ajratib ko`rsatdi. Kuzatuv ―tashqi va ―ichkiga bo`lingan, eksperiment – laboratoriya ishi, tabiiy va psixologikpedagogik, qo`shimcha metod uning asosiy modifikasiyasida fiziologik eksperiment. Bundan tashqari, faoliyat mahsulini o`rganishda suhbat va anketa usullarini ajratib o`tdi. Tabiiyki, vaqt bu tasnifning qirralarini ta`kidladi. Shunday qilib, psixologiyaning falsafa bilan bog`liqligi uni nazariy metodlaridan mahrum qildi, xuddi shunday yaqinlik pedagogika va fiziologiya bilan bu fanlarning psixologik ro`yxatga qo`shilishi bilan amalga oshirildi

B. G. Anan`yev G.D.Pir`ov klassifikasiyasini tanqid ostiga olib, boshqasini taklif etdi. Hamma metodlarni bo`ldi.

• 1) tashkiliy;
• 2) empirik;
• 3) ma`lumotlarni qayta ishlash usuli;
• 4) sharhlash metodlariga

M.S. Rogovin va T.B. Zapevskiylarning fikricha, metod bu – idrok jarayonida ob`yekt va sub`yekt orasidagi ba`zi bir nisbatlarning ifodalanishidir. Ular asosiy psixologik metodlarning sonlarini 6 taga birlashtirishadi.

• 1) germenevtik – fanning bo`linmagan yakka holatiga to`g`ri keladi;
• 2) biografik metod – psixika to`g`risidagi fanning yakka ob`yektiv idrokini ko`rsatish;
• 3) kuzatish – idrok ob`yekti va sub`yekti farqlanadi;
• 4) o`z-o`zini kuzatish - sub`yektni oldingi farqlanish asosida ob`yektga aylanishi;
• 5) klinik – birinchi o`ringa mexanizmning tashqi kuzatuvchidan ichki kuzatuv mexanizmiga o`tish vazifasi chiqadi;
• 6) eksperiment sub`yekti ob`yekt idrokining faol qarshiligi sifatida, sub`yektning roli idrok jarayonida hisobga olinadi