Pulning mohiyati va funksiyalari Reja

1. Qiymatni oddiy yoki tasodifiy shakli.
Bu tovar ishlab chiqarishning dastlabki davriga tori kelib tovarlar pulsiz bir-biriga bevosita ayirboshlangan. Bunda mahsulot ayriboshlash uchun ishlab chiqarilmagan, lekin uni ortikchasi tasodifiy shaklda ayirboshlangan. Tasodifiy ayirboshlash mehnat mahsulotining tovarga aylanganligini ifodalaydi. Ayriboshlash natijasida tovar mahsuloti omolni qondirish birinchi darajali masala, tovarlar qiymatini taqqoslash esa ikkinchi darajali masala sifatida qaralgan. Masalan, 1 bolta = 20 kg don.

2. 
   Qiymatning tola yoki kengaytirilgan shakliga oy
   10 Qop tuz 20-30 bosh echki
   

   2 bosh buqaga ayirboshlangan.

   
   Bunda oni qozida ifoda etuvchi material bozining istelgan boshqa bir tovarga ayirboshlanishi uchun avvalom bor olgan boshqa bir istei kerak bosqinlik qiladi.
   

   Asta-sekin tovarlar orasida hamma tovarlarga ayirboshlanaoladigan va hamma tovarlar qiymatini odoy

   
   10 kg choy
   

   10 kg qaxva 10 bosh qoy bajargan.

   
   
   
   
   4. 
      Qiymatning pul shakli
      
   
   Mahsulot ishlab chiqarish va ayirboshlash jarayonining tobora rivojlanib borishi hududlar, mamlakatlar osqinlik qiladi.
   

   Natijada butun tovarlar dunyosidan shunday tovarlar ajralib chiqadiki, u barcha hudud va mamlakatlarda umumiy ekvavalent sifatida qoldi.

   
   Oxir oqibatda oddiy tovar korniga pul shaklidagi umumiy ekvavalent, yadoy
   

   10ta qomir

   
   

   Bunda oltin oddiy tovar emas, balki pul koz taraqqiyyotida 4 bosqich va 4 shaklga ega boqo asrimizdan oldingi VII asrimizdan oldingi VII-XIX - asrlar

   
   
   
3. 
   
   qog XIX-XX asrlar
   
   
4. 
   
   Elektron pullar kartochka asr okidlash lozimki uzoq yillar davomida qimmatli metallar pul vazifasini bajargan va uning asosiy sabablari bolinuvchan, ular boqotmaydi.
   
5. 
   Ularning yaxshi saqlanishi (masalan, koirlikdagi oltin bir-biridan deyarli farq qilmaydi (bir turdagi mora ( pod.red.V.I.Vilyapina, Dobryanina A.I. Moskva. 2001 y str.141-166) dastlabki qoglgan.
   
   Qogyicha hukumatga qogyicha taklif bilan chiqqan. Olgan Djon Lo 1720 yilda pulni qadrsizlangani tufayli Fransiyani tark etadi. 1716-1720 yillardagi qogyicha Djon Loni deyilsada, u Yevropa xalqiga qoglib, bozor iqtisodiyotiga orni va ahamiyati yanada oshib boradi. Darhaqiqat, pul bozor tililovlar, daromadu xarajatlar, moliyaviy talablar va majburiyatlar, iqtisodiy aloqalar mikro va makro darajalarda faqat pulda ifoda qilinadi.
   

   Bozor iqtisodiyotiga o daromadi pul bilan bogmolchigacha bosh pulni qarzga berish, korxonalar olar bozor orqali resursga aylanadi va ular ishtirokida tovarlar yaratiladi, tovarlar sotilib yana pulga aylanadi.

   
   Bozor iqtisodiyoti sharoitida nafaqat pul, balki uning ekvivalentlaridan ozlar va boshqalardan keng foydalaniladi.
   

   Bozor iqtisodiyoti sharoitida ilgari pulga aylantirilmagan ayrim vositalar ham endi pulda ojaliklar faoliyatini tashkil etilishi yangi pul munosabatlari asosida tashkil etiladi.

   
   

   Yuqoridagilardan kelib chiqib bozor iqtisodiyoti sharoitida pul iqtisodiy quvvat, iqtisodiyotning oozi bozida aks ettirib quyidagi funksiyalarni bajaradi:

   
   
   
   
   1. 
      Qiymat o pul umumiy ekvivalent sifatida olchay oladi. Tovarni qancha turishi pulda belgilanadi. Buyumlarni ogyiga qarab, kilogramm yoki metr bilan olchanadi. Har bir mamlakatning olib, bu Om, AQshda dollar, Angliyada funt sterling, Turkiyada lira, Germaniyada marka va boshqalar.
      
   
   Bu vazifani uzoq yillar olgan tovar zida ifodalaydigan pul birliklari bajarib kelgan.