Pulning paydo bo`lishi, zarurligi va funktsiyalar fanning predmeti va vazifalari. Pulning paydo bo`lish sabablari. Pul shakllari va turlarining evolyutsiyasi. Pulning mohiyati va uning namoyon bo`lish shakllari

o`zgarmasligi va valyuta doimiyligi tushuniladi. Shunga asosan uni
sotib olish qobiliyati unga to`g’ri keladigan tovar va xizmatlarning
miqdori bilan, pulga bo`lgan talab va taklifni muvozanati bilan,
davlat byudjeti taqchilligining holati bilan, inflyatsiyaga qarshi
ko`riladigan choralarga ko`p jihatdan bog’liq.
Pulning yana bir xususiyati bu uning yuqori likvidlik
darajasidir. Pul eng likvid aktivdir, chunki u egasi tomonidan barcha
majburiyatlarni oddiy o`tkazma yoki hisobvaraqlarga yozish orqali
to`lash uchun foydalanishi mumkin.
Naqd pullar (tangalar, xazina yozuvlari, banknotalar) mutlaq
likvidlikka ega va naqd pulsiz (likvidlik bo`yicha bank
hisobvaraqlaridagi mablag’lar) likvidligi pastroq.
Pul – bu maxsus tovar, umumiy ekvivalent bo`lib, abstrakt
mehnat xarajatlarini o`zida aks ettiradi va tovar xo`jaligidagi ijtimoiy
ishlab chiqarish munosabatlarini ifodalaydi.
Bu ta`rif pulni quyidagi xususiyatlarini o`zida ifodalaydi:
1. Pulning boshqa tovarlardan ajralib turuvchi maxsus
tovarligi.
2. Pul – bu umumiy ekvivalent – yagona tovar bo`lib qolgan
tovarlar qiymatini o`zida ifoda qilishi.
3. Pulning ekvivalent sifatida tovarni yaratishga ketgan mehnat
va boshqa xarajatlarni o`zida ifoda qilishi.
39
4. Pulning har bir iqtisodiy tizimda, tovar ishlab chiqarishda

kishilar o`rtasidagi yuzaga keladigan iqtisodiy munosabatlarni	ifoda
qilishi va boshqalar (pulda ifodalanuvchi xususiy mehnat	ijtimoiy
mehnat sifatida namoyon bo`lishi).
Pulni	jamg’arish	jarayonida	odamlar	ijtimoiy

munosabatlarining moddiylashgan shakli bo`lgan umumiy ekvivalent
sifatida yuzaga chiqdi.
Zamonaviy pulning mohiyati uchta xususiyatning birligida
ifodalanadi:
1) to`g’ridan-to`g’ri almashinish xususiyati;
2) konvertatsiya xususiyati;
3) umum qabul qilingan.
Pulda ushbu xususiyatlar birligining mavjudligi pul bilan naqd
pulsiz to`lov vositalarining (veksellar, cheklar, bank kartalari) bir –
biridan farqidir.