Q. D. Davranov, B. S. Aliqulov nanobiotexnologiya

DNK ni o‘z-o‘zidan ikkilanishi va gibridizatsiyasi orasidagi 
________________o ‘xshashlik va fart________________
DNK holati va 
jarayonlami 
o‘xshashligi («+» 
bilan belgilanadi)
DNK holati va 
jarayonlami farqi 
(«-» bilan 
belgilanadi)
DNK ni dastlabki 
holati.
Hodisa
tugagandan keyin 
DNK ni holati:
a) birinchi holat
b) ikkinchi holat
Birinchi jarayon 
(o‘zgarish)
Ikkinchi jarayon 
(o‘zgarish)
6-vazifa. Nanostrukturalami konstruksiya qilish bosqichlarining 
nomini, amalga oshirilishi tartibi asosida qo‘yib chiqing: DNK ni 
krestsimon fazoviy strukturasini shakllanishi; DNK fragmentlarini
103

---

«yopishqoq uchlarini» yelimlab chiqish; nanopanjara kubsimon 
strukturaga qayrilishi; «yopishqoq uchli» DNK fragmentlarini olish; 
krestsimon DNK tekis nanopanjaraga tikib chiqish ketma-ketligi.
7-vazifa. Mikrofotografiyada DNK asosida tayyorlangan piramida 
ko'rinishidagi nanokonstruksiyani tasviri keltirilgan. U DNK ni 4ta 
alohida fragmentlaridan tashkil topgan. Bu fragmentlar rasmda har xil 
ranglar bilan belgilangan. Xayol qiling, mana shu konstruksiya Siz 
o‘zingiz tayyorlagan va ko‘nglinggizdagi konstruksiya. Mana shu 
konstruksiyani tayyorlashda o‘zingiz bajargan ishlami ketma-ketlik 
bilan yoritib bering.
8-vazifa. Rasmda DNK molekulasi asosida nanokonstruksiyalar 
yaratish bosqichlaridan biri aks ettirilgan. Shu bosqichni mohiyati 
haqida o‘zingizni fikringizni bering. Sizningcha bu bosqichga qanday 
nom to‘g‘ri keladi? Dastlabki strukturani (rasmda chapda) shakllan- 
tiruvchi molekulani (DNK fragmentlarini) o‘ziga xosligi nimada? DNK 
ni shunday molekulalarini qanday qilib olish mumkin? Rasmda kelti­
rilgan ikkilamchi (tekis) nanostruktura asosida uchlamchi nanostruktura 
konstruksiya qiiish bosqichiga o‘tish rejalarini yozib chiqing.
9-vazifa. 3.4 va 3.5-bo‘limdagi materiallardan foydalanib, ikki 
harakatlanuvchi 
nanoqurilmani 
taqqoslab 
chiqing: 
DNK 
dan 
tayyorlangan nanoqurilma (Garvard universiteti olimlari yaratgan) va 
« 0 ‘rgimchak» nanoroboti (Kolumbiya universiteti olimlari yaratgan). 
Bu qurilmalar ulami hosil qilgan moddalami kimyoviy tarkibi bilan farq 
qiladimi? Ulami yuradigan bo‘g‘imlari («oyoqlari») orasida o‘xshashlik 
bormi? Bu qurilmalami tezlik sifatini Siz qanday baholaysiz (bir-biriga 
taqqoslang)? Har bir qurilmani harakatlanishini molekular mexanizmlari 
haqidagi ma’lumotlardan foydalanib, o‘z fikringizni asoslab bering. Ikki 
nanoqurilmaning analizini taqqoslab, ulardan foydalanishni yangi 
sohalarini ko'rsatib bering. Mana shu fikrlardan kelib chiqqan holda, har 
qanday 
nanoqurilmani 
mukammallashtirish 
haqida 
o‘zingizni 
tavsiyalaringizni bering.
104

---

10-vazifa. 3.4-bo‘limdagi materiallar va DNK asosida yaratilgan 
nanokonstruksiyalami muhimligiga baho bering. Nanokonstruksiyalami 
muhimligiga qarab, o‘z fikringiz asosida joylashtirib chiqing. Siz 
tayyorlagan ro‘yxatni to‘g‘ri ekanligini asoslab bering.