Q. D. Davranov, B. S. Aliqulov nanobiotexnologiya

Mikrochastitsalar bilan bombardirovka qilish - begona DNK ni 
hujayraga kiritish usuli. Vektorni yupqa qavati bilan qoplangan oltin 
yoki volfram bo‘laklarini hujayraga kiritish. Bu boiakchalar bilan «gen 
pushka»lari o ‘qlanadi va ular otilgandan keyin bo‘lakchalar hujayraga 
kirib qoladi.
Vektor - viruslar yoki plazmida DNK larining molekulasi, u genni 
(DNK ni bir bo‘lagini) xo‘jayin - organizm hujayrasiga kiritadi.
120

---

Gen injeneriyasi - biologiyaning xo‘jayin - organizm hujayrasida 
ko‘payish imkoniyatiga ega boMgan va uni modda almashinuvini 
o‘zgartira oladigan genetik materiallarni yangi kombinatsiyalarini 
yaratish bilan shug‘ullanadigan bo‘limi.
Gen targeting - ma’lum genni sun’iy bloklab qo‘yish (faoliyatini 
to‘xtash).
Ligazalar - DNK molekulasini har xil fragmentlarini bir-biriga 
tikadigan fermentlar guruhi.
DNK ni «yopishqoq uchi» - DNK molekulasini oxiridagi qisqa (4 
tadan 20 ta nukleotidgina) bir zanjirli uchastkasi boMib, u DNK ni har 
xil fragmentlarini bir-biriga bogMab («yopishtirib») qo‘yadi. BogManish 
(«yopishish»), DNKni bir zanjirli uchidagi komplementar azotli asoslar 
orasida paydo boMadigan vodorod bogMari hisobidan amalga oshadi.
Liposomalar - hujayra membranalari (plazmalemmalar) lipidlarida 
lipidli devomi erishi natijasida hujayraga kirib kelish imkoniyatiga ega 
boMgan dumaloq shaklli pufakchalar.
Mikroinyeksiya - ingichka shisha trubka va mikromanipulator 
yordamida begona DNK ni hujayra yadrosiga kiritish usuli.
Plazmida - mustaqii ko‘payish qobiliyatiga ega boMgan bakte­
riyalami xromosomadan tashqarida joylashgan DNKsi.
Teskari transkripsiya reaksiyasi - matritsa sifatida RNK 
molekulasi asosida DNK molekulasining sintezi.
Revertazalar - teskari transkripsiya reaksiyasini kataliz qiluvchi 
fermentlar guruhi.