Q. D. Davranov, B. S. Aliqulov nanobiotexnologiya

Asosiy atamalar ro‘yxati
Glikokalis - plazmalemmani membrana ustidagi qavati, uning 
asosini plazmalemmaning uglevod komponentlari - polisaxaridlar va 
oligosaxaridlar tashkil qiladi.
Granlar- xioroplastlarni ichki strukturalari bo‘lib, ular bir-birlarini 
ustiga qalin qilib bosilgan, membranali sistemalar dastasi ko‘rinishidagi 
tilakoidlar. Granlarni membranalarida xlorofill molekulalari joylashadi 
va ular granlarga hamda xloroplastlarga yashil rang berib turadi.
Integral oqsillar - plazmalemmalami (hujayra membranalarini) 
oqsillari, ular membranaga yoki to‘liq (integral oqsillar), yoki qisman 
(yarim integral oqsillar) kirgan boMadi.
141

---

Lipidli qo‘shqavat (lipidli ikki qavat) - biologik membranalami 
asosi; lipid molekulaiarini ikki qavati bilan shakllanadi, ularni gidrofob 
zanjirlari lipidli qo‘shqavatni ichki tomoniga, gidrofii boshchasi esa -
tashqariga qaragan.
Liposoma - dumaloq pufak, ularni devori lipidlardan tashkil 
topgan; lipidlar - ikki qavat - lipidli qo‘shqavatni shakllantiradi.
Membranali oqsillar - lipidli qo'shqavatni ichiga yoki sirtiga 
joylashgan oqsil molekulalari; membranaga o‘ziga xos bo‘lgan spetsifik 
xususiyat 
beradi, 
tashuvchilik, 
fermentativ 
faollik, 
struktura 
molekulalari funksiyasini bajaradi.
Membranali 
organoidlar 
- tarkibida 
elementar 
biologik 
membranalar saqlaydigan hujayra organoidlari.
Nanokompozit materiallar - ikki yoki undan ko‘proq bo‘lgan 
moddalar 
(strukturalar) 
ishtirokida 
shakllangan 
nanomateriallar, 
masalan, 
biologik 
membranalar 
va 
viruslardan 
olinadigan, 
nanokompozit materiallar.
Nanolitografiya 
(nanobosma) -> 
katta 
miqdorda 
biologik 
membrana olish usuli; «siyoh» sifatida, lipidlar ishlatiladi. Ular atom- 
kuchga ega mikroskoplar yordamida shishaga yoki kremniyli 
plastinkaga surtilib chiqiladi.