Qadimgi geretsiyada bilimning aloqa bo'lganga aylanishi. Reja: Kirish

Qadimgi Geretsiyada bilimlarning ajralishiga olib keladigan omillar

Qadimgi Geretsiyada bilimlarning parchalanishi va bo'linishiga ko'plab omillar yordam berdi. Muhim omillardan biri turli jamoalarda o'ziga xos diniy e'tiqod va amaliyotlarning paydo bo'lishi edi. Geretsiya g'oyalari asosiy ta'limotlardan uzoqlasha boshlaganligi sababli, bu e'tiqodga ega bo'lganlar kengroq diniy jamoadan ajralib, o'zlarining alohida guruhlari va mazhablarini tuza boshladilar. Bu ajralish bu Geretsiyachi jamoalar ichida noyob bilimlar to'plamini etishtirish va saqlashga olib keldi. Bundan tashqari, maxfiylik va boshlash marosimlariga ko'proq e'tibor berish bilimlarni ajratishga yordam berdi. Tanlanganlar uchun cheklangan bu maxfiy ta'limotlar va marosimlar asosiy diniy muassasa va Geretsiyachi guruhlar o'rtasidagi chegaralarni mustahkamlashga yordam berdi. Bundan tashqari, yunon falsafasining kuchayib borayotgan ta'siri va uning Geretsiyachi e'tiqod tizimlariga qo'shilishi bilimlarni ajratishda hal qiluvchi rol o'ynadi. Falsafiy tushunchalarning qabul qilinishi diniy ta’limotlarni tushunish va talqin qilishda turlicha fikrlash maktablarining shakllanishiga olib keldi. Umuman olganda, bu omillar birgalikda qadimgi Geretsiyada bilimning alohida mavjudotga aylanishiga yo'l ochdi. A. Diniy va falsafiy ta’sirlar Qadimgi Geretsiyada bilimning alohida shaxsga aylanishida diniy va falsafiy ta’sirlar katta rol o’ynagan. Qadimgi dunyoda mashhur diniy oqim bo‘lgan gnostitsizm borliq sirlarini ezoterik bilimlar orqali ochishga intilgan. U oʻzining murakkab kosmologik va metafizik nazariyalarini yaratish uchun turli falsafiy taʼlimotlarga, xususan, platonizm va neoplatonizmga tayangan. Gnostiklar ilohiylik haqidagi haqiqiy bilim najotga va moddiy dunyodan ozodlikka olib kelishi mumkinligiga ishonishgan. Bilimni o'zgartiruvchi kuch sifatidagi bunday urg'u uni marosim amaliyotlari va axloqiy xulq-atvorga ko'proq ahamiyat beradigan asosiy diniy an'analardan ajratib turdi. Bundan tashqari, germetizm va stoitsizm kabi falsafalar ham qadimgi Geretsiyalarda bilim tushunchasini shakllantirgan. Qadimgi Geretsiyalarning diniy va falsafiy asoslari bilim va uning odamlarning ma'naviy sayohatidagi rolini qayta aniqlash bo'yicha birgalikdagi sa'y-harakatlarni namoyish etadi, natijada an'anaviy diniy va falsafiy asoslardan aniq ajralib chiqadi. B. Yashirin va oshkora bilim o‘rtasidagi bo‘linish Ilmning ochiq va maxfiy sohalarga qat’iy bo‘linishi bilan bir qatorda, qadimgi Geretsiyada ilmning alohida shaxsga aylanishini tavsiflovchi yana bir jihat bo‘linishning o‘zi edi . Yashirin va ommaviy bilimlar o'rtasidagi farq nafaqat kontseptual, balki amaliy edi. Ayrim mazhablar yoki guruhlar ilmni shu qadar g'ayrat bilan himoya qilganlarki, ular uni faqat tashabbuskor a'zolar o'rtasida yetkazishgan va keng jamoatchilik uning mavjudligidan mutlaqo bexabar qolgan. Ushbu bo'linish tashabbuskorlar orasida eksklyuzivlik va ustunlik tuyg'usini yaratib, ularning guruhning e'tiqodlari va amaliyotlariga sodiqligini kuchaytirdi. Shu bilan birga, u yashirin bilimlarning jozibadorligini oshirdi, chunki u faqat ma'lum mezonlarga javob beradiganlar uchun ochiq bo'lgan izlanuvchan tovarga aylandi. Yashirin va oshkora bilim o'rtasidagi bo'linish shu tariqa bu guruhlarning kuchi va ta'sirini kuchaytirdi, chunki ular yashirin, sirli va chuqur ahamiyat va donolikka ega bo'lgan narsalarni nazorat qilishdi. Qadimgi Geretsiyada bilimning alohida shaxsga aylanishi turli diniy va falsafiy tizimlarga ta'sir ko'rsatgan muhim tushuncha edi. Bu ajralish ko'pincha ilohiy timsol yoki alohida metafizik mavjudot shaklida bo'lgan. Ushbu o'zgarish bilimni intilish, egallash va hatto sig'inish mumkin bo'lgan mavjudot sifatida kontseptsiyalash imkonini berdi. Masalan, gnostik tafakkurda Aeonlar bilim va donolikning turli tomonlarini qamrab olgan ilohiy mavjudotlar bo'lgan. Bu mavjudotlar oliy xudodan kelib chiqqan bo'lib, turli darajadagi tushunish va ma'rifatni ifodalaydi deb ishonilgan. Qadimgi Geretsiyachilar bilimni alohida mavjudot sifatida qabul qilib, uni egallash va hurmat qilishni birinchi o'ringa qo'yishga muvaffaq bo'lishdi, intellektual faoliyatga sadoqat va hurmat tuyg'usini tarbiyalashdi. Bilimning bu tarzda o'zgarishi nafaqat uning ahamiyatini oshirdi, balki o'zini va atrofidagi dunyoni chuqurroq tushunishga intilayotgan shaxslar uchun ma'naviy va falsafiy asoslarni ham ta'minladi.

3.