Qaraqalpaq ádebiyatí

Sorawlar hám tapsırmalar
1. XX ásir qaraqalpaq ádebiyatı degen túsinikti keltirip shıǵara-
tuǵın siyasiy-jámiyetlik, social-ekonomikalšq hám mádeniy 
faktorlardı atap kórsetiń.
2. XX ásir qaraqalpaq ádebiyatınıń tiykarǵı ózgesheliklerine tú-
sinik beriń.
3. XX ásir qaraqalpaq ádebiyatı dúnya xalıqları ádebiyatı menen 
qanday baylanıslılıqta rawajlanǵan?
4. XX ásir qaraqalpaq ádebiyatındaǵı dástúrlilik hám miyraslılıq 
túsinigine baha beriń.
5. XX ásir qaraqalpaq ádebiyatınıń jetiskenlikleri hám sheklen-
genlikleri nelerden ibarat?
6. XX ásir qaraqalpaq ádebiyatın dáwirlestirip úyreniw basqısh-
ların atap kórsetiń.

---

111
QAsÍM ÁweZOV
(1897 — 1938)
Belgili talant iyesi Qasım Áwezov XX 
ásirdegi qaraqalpaq ádebiyatında shayır, 
dramaturg, awdarmashı hám mámleketlik 
ǵayratker sıpatında xalqımızǵa jaqınnan tanıs 
boldı. Ol 1897-jılı Shımbay rayonı aymaǵında 
tuwıladı. Qasım dáslep óz awılında Maqtum 
axun medresesinde, sońınan Shoraxandaǵı 
Raxmetulla axunnıń medresesinde tálim 
aladı. 1921-jılı Tórkúldegi qısqa múddetli 
pedagog tárbiyashılardı tayarlaytuǵın oqıw kursın pitkerip, 
Shımbay qalasında baslawısh klass muǵallimi, mektep-internat-
tıń shólkemlestiriwshisi hám baslıǵı jumıslarında isleydi. 
1922—23-jılları Samarqandtaǵı partiya mektebinde oqıp kelip 
Shımbaydaǵı Xalıq bilimlendiriw bólimin basqaradı. 1923-jılı 
Tashkenttegi Orta Aziya universitetinde oqıp atırǵan jerinen 
shaqırtıp alınıp, 1923—25-jılları oblastlıq Xalıq bilimlendiriw 
bóliminiń baslıǵı etip tayınlaydı. 1925—29-jılları Qaraqalpaqstan 
Respublikası atqarıw komitetiniń baslıǵı lawazımında islese, 
1929-jıldan baslap Qazaqstan Oraylıq atqarıw komiteti baslıǵınıń 
orınbasarı, Qazaqstan Ishki isler xalıq komissarı xızmetlerin 
atqaradı. 1930 — 32-jılları hám 1935—36-jıllarda eki mártebe 
Moskvada Qaraqalpaqstan húkimetiniń Rossiya Federativlik Res-
publikasındaǵı turaqlı wákili boladı. 1932—34-jılları Qaraqal-
paqstan Respublikası Xalıq komissariatınıń baslıǵı bolıp islese, 
1936 — 37-jılları Qaraqalpaqstan Xalıq komissariatı janındaǵı 
kórkem óner basqarmasınıń baslıǵı lawazımın atqaradı. Ol 1932-
jılı shólkemlestirilgen jazıwshılar byurosınıń, 1934-jılı uyımlastı-
rılǵan Qaraqalpaqstan Jazıwshılar awqamınıń baslıǵı bolıp 
saylanadı hám usı jıldan baslap Jazıwshılar Awqamına aǵza bolıp 
qabıllanǵan. El-xalqı ushın usınday pidayı xızmetler etken Qasım 
Áwezov 1938-jılı nahaqtan «xalıq dushpanı» atalıp qamaladı hám 
1938-jılı talantınıń áyne gúllengen shaǵında qamaqta mezgilsiz 
qaytıs boladı.