partaǵa-partada (otırdım), nandı-nannan (jedim),
kolxozdıń-kolxozǵa (baslıq), oqıwshılardıń-oqıwshılardan (biri).
Qaraqalpaq tilindegi affiks morfemalar arasında sinonimiya qubılısı
tómendegi jollar arqalı payda bol
ǵan.
Birinshiden, basqa tillerden affikslerdiń ózlestiriliwi nátiyjesinde. Máselen,
atlıq jasawshı -shı//-shi affiksi menen -ker//-ger affiksleriniń sinonim bolıwı bunıń
ayqın mısalı bola aladı. Ekinshiden, affiks morfemalardıń mánilik jaqtan
ózgerislerge ushırawı nátiyjesinde. Buǵan seplik formalarınıń bir-biri menen
sinonimiya bolıwın kórsetige boladı. Seplikler tildiń tariyxıy rawajlanıwı barısında
túrli ózgerislerge ushıra
ǵan. Úshinshiden, qospa affiks morfemalar nátiyjesinde.
Bunda eki yamasa úsh affiks qospalanıp dara, jay affiks penen, sonday-aq qospa
affiksler óz-ara sinonimlik baylanısqa túsedi. Bu
ǵan mısal retinde kelbetlik feyil,
hal feyil, atawısh feyil formalarınıń sinonim bolıwın kórsetiwge boladı.
Túbir morfemalarda
ǵı sinonimiya qubılısı sıyaqlı sinonim affiks morfemalar
da barlıq waqta biriniń ornına ekinshisi qollanıla bermeydi. Olar da mánilik jaqtan
óz-ara jaqın bolǵanı menen belgili dárejede ózine tán ózgesheliklerge de iye
boladı.
Do'stlaringiz bilan baham: |