Qarshi davlat universiteti fizika-matematika fakulteti
Download 1.5 Mb. Pdf ko'rish
|
fizika Temirova
tanishamiz
. Immanuel Kant «Ilmiy bilishning asosiy belgilari tizimlilikdir», deb hisoblagan. Chunki kundalik bilim aynan tizimlilikga asoslanib fan bо‘ladi. YA’ni, oddiy bilim tizimga aylanadi. Artur Shopengauer ilmiylik etaloni sifatidagi matematik bilim idealini inkor qilar ekan, ilmiy bilishning asosiy belgisini aniqlashda Kantga yaqinroq turadi. Agar Kantda tizimlilik bо‘lsa, Shopengauerda unga mohiyat bilan yaqin tushuncha «umumiy»likdir. Shopengauer fikricha, «Fanning maqsadi kichik asoslanganlikdir2. XX asr faylasufi Karl Yaspers fanning asosiy belgisi sifatida umumiy ahamiyatliligini ajratib, ham Immanuel Kant, ham Artur Shopengauerga yon bosadi. Biroq, ilmiy bilishning asoslanganligi va metodlarining mavjudligini e’tirof qilib, Shopengauerdan tamomila farqli ravishda «Hozirgi zamon fanining tasnifi»da «Fanga uchta asosiy belgi: bilish metodlari, asoslanganlik va umumiy ahamiyatlilik xosdir»3, deb yozadi. A. Eynshteyn va L. Infeld shunday deb qayd etadi: «Ilmiy tadqiqot natijalari kо‘pincha fanning cheklangan sohalari doirasidan ancha tashqarida ham amal qiladigan muammolarga nisbatan falsafiy qarashlarda о‘zgarishlar yasaydi... Falsafiy umumlashtirishlar ilmiy natijalarga asoslanmog‘i kerak. Ammo, bir marta yuzaga kelib va keng tarqalib, ular kо‘pincha ilmiy tafakkurning rivojlanishiga ta’sir kо‘rsatadi, rivojlanishning mumkin bо‘lgan kо‘plab yо‘llaridan birini kо‘rsatib beradi. qabul qilingan qarashga qarshi muvaffaqiyatli isyon kо‘tarish kutilmagan va mutlaqo yangi rivojlanishga olib keladi, yangi falsafiy qarashlar manbaiga aylanadi»4.
Download 1.5 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling