Qarshi davlat universiteti lingvistika kafedrasi tilshunoslik fanidan
Download 1.86 Mb. Pdf ko'rish
|
Tilshunoslik MAJMUA 2022
Evfemizm - pardali, gopib gapirmoq degani. Tabulashtirish aslida evfemizmni
yuzaga keltiradi. Insonlar qupol va dagal so‘zlarni tuga-tish maqsadida evfemizmlarga murojaat kilishgan. Natijada madaniy nutq turi yuzaga kelgan: o‘ldi - vafot etmoq, xayotdan kuz yummoq, jonini topshirmoq, jon bermok va xokazo. O‘zbek tili lugat tarkibidagi ba‗zi so‘zlarning turi emokional -ekspressiv munosabatini ifodalash xususiyatiga ega, boshqalarida esa bunday xususiyat yo‘q. Shu jihatdan so‘zlar ikki turga bo‘linadi: 1)bo‘yoqsiz so‘zlar; 2) bo‘yoqdor so‘zlar. Emotsional - ekspressiv bo‘yoqsiz so‘zlarda, leksik ma‗nodan tashqari, turli munosabatni ifodalovchi qo‘shimcha ottenka bo‘lmaydi: avval, ayb, ayyor, bosh, kambagal, katta kabi so‘zlar narsa, belgi, harakatning o‘zini ifoda etadi, bularda so‘zlovchi hech qanday munosabatni ifodalamaydi. Shu sababli bu tipdagi leksika neytral leksika deb ham yuritiladi. Emotsional - ekspressiv buyoqdor so‘zlar narsa, belgi-xarakat kabilar-ni atash bilan birga, so‘zlovchining shu narsa, belgi yoki xarakat baxrsini, turlicha 37 munosabatni xam ifodalaydi: bosh, xuquq, yuz, qonmoq, so‘zlari narsa, belgi va harakatning etimologik va boshqa turlari mavjud. Izohli lug‘at: Bu turdagi lug‘atlar bir tilli bo‘lib, lugat ichiga kiritilgan so‘z va iboralarga bir tilda izoh berilishi: Bitim - 1. O‘zaro kelishuv, tuxtam, qaror. 2. Xalqaro munosabatlarda: axdnoma, shartnoma, bitim tuzmoq.. Tarjima lugatlari. Bu turdagi lug‘atlar ikki yoki undan ortiq tilli bo‘lishi mumkin. Imlo lug‘atlari. Bu turdagi lugatlarga kirgan so‘z va iboralarning izohi ham tarjimasi ham bo‘lmaydi. Bunday lugat so‘zlarning yozilishi, imlo qoidalarini o‘z ichiga oladi. Maxsus lug‘atlar. Bu lugatlar fan va texnikaning ma‗lum bir yunalishiga, tarmogiga bag‘ishlangan 1 bo‘lib, u xam tarjima lugati bo‘lishi mumkin.; Etimologik lugat. Lugatning bu turi so‘zlarning kelib chiqish tarixini tushuntirib, izoxlab beradi. Download 1.86 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling